THOMAS STERN ELIOT/ĐẤT HOANG/ TRÒ CHƠI CỜ VUA [WAST LAND/A GAME OF CHESS]

 

A Game Of Chess [Trò Chơi Cờ Vua] là  phần thứ hai của bài thơ dài Wast Land [Đất Hoang hay Đất Chết] của Thomas Stern Eliot, từ căn phòng lộng lẫy sự giàu sang, và  tù đọng quá khứ buồn thảm, tù đọng những khủng hoảng tinh thần, của một người đàn bà, đến những cuộc cờ vô bổ, và những câu chuyện đời thường có vẻ như không hề có kết thúc, cái trống rỗng tổng thể của cuộc sống đương đại…

 

 

 

TRÒ CHƠI CỜ VUA

 

Chiếc Ghế nàng ngồi như chiếc ngai vàng bóng lộn, (1)
Đá cẩm thạch rực rỡ, nơi vách kính
Treo lên những cành nho đầy quả được làm bằng những vật liệu đầy phẩm chất
Từ đó Tượng Thần  Tình Yêu vàng chói hiện ra
(Một vị thần khác dấu những ánh mắt đằng sau đôi cánh của  ông ta)
Ngọn lửa của ngọn đèn bảy nhánh được tăng lên
Ánh sáng phản chiếu trên bàn khi
Vẻ lấp lánh của những trang sức của nàng tuông ra gặp chúng
Trường hợp satin đổ ra trong sự giàu có xa hoa
Trong những lọ nhỏ bằng ngà voi và bằng kính màu
Không chút dấu diếm, vẫn  tàng ẩn những mùi nước hoa tổng hợp kỳ lạ của nàng
Thuốc cao, bằng bột, hay bằng nước __ [dành] cho lo âu, rối rắm
Và chùng xuống cảm giác thơm tho, được trộn lẫn với không khí
Làm mới từ phía cửa sổ, thứ không khí bay lên
Trong sự gia tăng độ dài của những ngọn nến
Tung khói vào phông trần, (2)
Trộn lẫn  một phần vào hõm trần
Gỗ biển rộng bản ốp đồng
Sáng lên  màu xanh da trời và màu cam, bị khung lại bỡi viên đá màu,
Trong ánh sáng buồn bã con cá heo như hình chạm khắc đang bơi
Bên trên chiếc lò sưởi cổ được bày biện
Như thể một cánh cửa sổ ban cho cảnh rừng cây (3)
Sự biến đổi của  Philomel, bỡi ông vua man rợ (4)
Do vậy bị ép buộc một cách thô bạo, nhưng ở đó loài chim sơn  ca
Làm đầy hết thảy các sa mạc bằng tiếng hót không bao giờ bị vỡ
Và cho đến khi nàng thét lên và thế giới ruổi theo,
”Jug Jug”  vang đến những đôi tai dơ bẩn
Và những gốc thời gian khô héo khác
Được kể lại trên những bức tường, những hình thức gây chú ý
Nghiêng ra,  nghiêng ra, lặng lẽ vây lấy căn phòng
Những bước chân lê trên cầu thang
Dưới ánh lửa, dưới chiếc lượt chải, tóc nàng
Trải ra trong những điểm bốc lửa
Sáng lên thành lời, rồi thì sẽ yên tĩnh một cách tàn nhẫn
”Thần kinh của tôi tối nay rất tệ. Vâng, rất tệ. Hãy ở lại với tôi.
Hãy trò chuyện với tôi. Tại sao bạn không bao giờ trò chuyện. Hãy nói đi.
Bạn đang nghĩ gì vậy? Đang nghĩ gì? Gì?
Tôi không bao giờ biết bạn đang nghĩ gì. Nghĩ gì”
Tôi nghĩ chúng ta đang ở trong ngõ chuột
Nơi những người chết để mất xương cốt của họ
”Tiếng ồn đó là gì?”
                              Gió dưới của
”Giờ thì tiếng ồn đó là gì? Gió đang làm gì?”
                              Không có gì nữa không có gì
                                                      “Hãy hành động đi
Bạn chẳng biết gì cả? Bạn không thấy gì cả? Bạn không nhớ gì cả?”
     Tôi nhớ
Đó là những viên ngọc trai đôi mắt của anh ấy (5)
”Bạn còn sống, hay không còn sống? Chẳng có gì trong đầu bạn?”
                                                                           Nhưng
ô ô ô ô đó Shakespeareean Rap __ (6)
Tao nhã đến thế
Thông minh đến thế
”Tôi phải làm gì bây giờ? Tôi phải làm gì?
Tôi sẽ vội vã ra đi như tôi từng vội vã, và đi bộ trên đường phố
Với mái tóc rũ xuống, thế. Chúng ta sẽ làm gì trong ngày mai?
Chúng ta sẽ làm gì?”

                                                       Nước nóng lúc mười giờ
Và nếu trời mưa , một chiếc xe đóng cửa lúc bốn giờ
Và chúng ta sẽ chơi cờ vua,
Giữ chặt đôi mắt mất ngủ và chờ tiếng gõ cửa.
Khi chồng của  Lil được giải ngũ, tôi nói__
Tôi đã không cắt lời mình, chính tôi nói với cô ta,
HURRY UP PLEASE ITS TIME [Xin hãy nhanh lên thời gian]
Bây giờ Albert đang trở lại , tự tạo ra một chút đau khổ
Anh ấy muốn biết bạn đã làm gì với số tiền anh ấy đã đưa cho bạn
Bạn hãy tự cắn răng lại. Anh ấy đã làm thế, tôi ở đó
Bạn để cả bộ răng ra bên ngoài, Lil, và chọn lấy điều tốt đẹp
Anh ấy nói, tôi thề. Tôi không thể chịu đựng được khi nhìn bạn
Và tôi cũng không còn chịu đựng được nữa, tôi nói, và nghĩ về Albert nghèo nàn,
Anh ấy đã ở trong quân đội bốn năm, anh ấy muốn có một thời gian vui vẻ,
Và nếu bạn không cho anh ấy, sẽ có người khác cho anh ấy, tôi nói.
Ô có, cô ta nói. Một điều gì đó ô đó, tôi nói
Rồi thì tôi sẽ biết ai để cám ơn, cô ta nói, và nhìn thẳng vào tôi
HURRY UP PLEASE ITS TIME [Xin hãy nhanh lên thời gian]
Nếu bạn không thích nó bạn có thể tiếp tục với nó, tôi nói
Những người khác có thể nhặt và chọn nó nếu bạn không thể
Nhưng nếu Albert làm ra , sẽ không có gì để nói
Bạn nên xấu hổ , tôi nói, trông [bạn] có vẻ quá già
(Và [thực ra] cô ta chỉ ba mươi mốt tuổi)
Tôi không thể giúp được gì, cô ta nói, khuôn mặt sệ xuống
Đây là những viên thuốc tôi dùng, mang nó [thai nhi] ra , cô  ta nói
(Cô đã năm lần rồi, và gần như đã chết với chàng trai George)
Nhà hóa học nói ổn thôi, nhưng không bao giờ là giống nhau
Bạn là một kẻ ngu ngốc đặc biệt, tôi nói
Tốt, nếu Albert sẽ không để cô một mình, thế, tôi nói,
Bạn thích kết hôn nỗi gì nếu bạn không muốn có em bé?
HURRY UP PLEASE ITS TIME [Xin hãy nhanh lên thời gian]
Vâng, chủ nhật đó Albert ở nhà, bọn họ có một bữa dăm bông sốt nóng
Và bọn họ thỉnh cầu tôi dùng bữa tối, thật tốt đẹp một bữa ăn sốt nóng
HURRY UP PLEASE ITS TIME [Xin hãy nhanh lên thời gian]
HURRY UP PLEASE ITS TIME [Xin hãy nhanh lên thời gian]
Chúc ngủ ngon Bill. Chúc ngủ ngon Lou. Chúc ngủ ngon May. Chúc ngủ ngon
Ta ta. Chúc ngủ ngon. Chúc ngủ ngon
Chúc ngủ ngon, quí bà, chúc ngủ ngon, quí bà ngọt ngào, chúc ngủ ngon, chúc ngủ ngon

______

(1) dòng77. Cf. Antony and Cleopatra, II. ii., l. 190
Chú thích của Eliot

Trong Act II, Scene 2  bi kịch Antony và Cleopatra của Shakespeare, Enobarbus mô tả sà lan hoàng gia của nữ hoàng  Cleopatra xuất hiện khi lần đầu tiên theo bà đuổi Marc Antony:

ENOBARBUS:
The barge she sat in, like a burnished throne,
Burned on the water. The poop was beaten gold;
….
Chiếc xà lan bà ngồi vào, như chiếc  ngai vàng bóng lộn,
Cháy lên trên nước. Đuôi con tàu [như] được dát vàng

(2) dòng 92.Laquearia. V. Aeneid, I. 726:
dependent lychni laquearibus aureis  incensi, et noctem flammis funalia vincunt.
 Chú thích của EliotLaquearia có nghĩa là “tấm phông trần”, từ ngữ  Eliot  trích dẫn  trong một đoạn văn trong sử thi Aeneid  của nhà thơ Virgilio, đoạn văn trên có thể hiểu thế này: “Ngọn đuốc rực rỡ treo trên trần nhà bằng vàng (laquearibus aureis), và ngọn đuốc chinh phục đêm với ngọn lửa.” Virgil đang mô tả bữa tiệc do Dido, nữ hoàng của Carthage, dành cho Aeneas, người cô yêu.

(3) dòng98. Sylvan scene. V. Milton, Paradise Lost, iv. 140.
Chú thích của Eliot
Nhóm từ  “Sylvan scene”  Eliot mượn từ  Paradise Lost, cuốn 4, dòng 140, sử thi của nhà thơ Anh John Milton (1608–1674) : A Silvan Scene, and as the ranks ascend

(4) dòng  99. Huyền thoại Philomela trong tác phẩm Metamorphoses của  nhà thơ  Ovid,  kể về câu chuyện của Philomela, người đã bị hãm hiếp bởi chồng của chị gái mình, vua Tereus, sau đó nhà vua  cắt lưỡi cô ta, nhưng  Philomela đã cố gắng nói với chị mình bằng cách dệt câu chuyện bị hãm hiếp của mình thành tấm thảm.

(5) dòng 125. Those are pearls that were his eyes. Trích từ bài hát của Ariel trong bi kịch The Tempest của Shakespear

(6) dòng 127. Shakespeareean Rap, một bài hát nổi tiếng thời Eliot

 

 

 

A GAME OF CHESS

 

  The Chair she sat in, like a burnished throne,
  Glowed on the marble, where the glass
  Held up by standards wrought with fruited vines
  From which a golden Cupidon peeped out                                  80
  (Another hid his eyes behind his wing)
  Doubled the flames of sevenbranched candelabra
  Reflecting light upon the table as
  The glitter of her jewels rose to meet it,
  From satin cases poured in rich profusion.
  In vials of ivory and coloured glass
  Unstoppered, lurked her strange synthetic perfumes,
  Unguent, powdered, or liquid—troubled, confused
  And drowned the sense in odours; stirred by the air
  That freshened from the window, these ascended                          90
  In fattening the prolonged candle-flames,
  Flung their smoke into the laquearia,
  Stirring the pattern on the coffered ceiling.
  Huge sea-wood fed with copper
  Burned green and orange, framed by the coloured stone,
  In which sad light a carvèd dolphin swam.
  Above the antique mantel was displayed
  As though a window gave upon the sylvan scene
  The change of Philomel, by the barbarous king
  So rudely forced; yet there the nightingale                             100
  Filled all the desert with inviolable voice
  And still she cried, and still the world pursues,
  “Jug Jug” to dirty ears.
  And other withered stumps of time
  Were told upon the walls; staring forms
  Leaned out, leaning, hushing the room enclosed.
  Footsteps shuffled on the stair.
  Under the firelight, under the brush, her hair
  Spread out in fiery points
  Glowed into words, then would be savagely still.                        110
  “My nerves are bad to-night. Yes, bad. Stay with me.
  “Speak to me. Why do you never speak. Speak.
  “What are you thinking of? What thinking? What?
  “I never know what you are thinking. Think.”
  I think we are in rats’ alley
  Where the dead men lost their bones.
  “What is that noise?”
                               The wind under the door.
  “What is that noise now? What is the wind doing?”
                               Nothing again nothing.                                           120
                                                                    “Do
  “You know nothing? Do you see nothing? Do you remember
  “Nothing?”

     I remember
  Those are pearls that were his eyes.
  “Are you alive, or not? Is there nothing in your head?”
                                                                      But
  O O O O that Shakespeherian Rag—
  It’s so elegant
  So intelligent                                                                                          130
  “What shall I do now? What shall I do?”
  I shall rush out as I am, and walk the street
  “With my hair down, so. What shall we do tomorrow?
  “What shall we ever do?”
                                       The hot water at ten.
  And if it rains, a closed car at four.
  And we shall play a game of chess,
  Pressing lidless eyes and waiting for a knock upon the door.
  When Lil’s husband got demobbed, I said—
  I didn’t mince my words, I said to her myself,                          140
  HURRY UP PLEASE IT’S TIME
  Now Albert’s coming back, make yourself a bit smart.
  He’ll want to know what you done with that money he gave you
  To get yourself some teeth. He did, I was there.
  You have them all out, Lil, and get a nice set,
  He said, I swear, I can’t bear to look at you.
  And no more can’t I, I said, and think of poor Albert,
  He’s been in the army four years, he wants a good time,
  And if you don’t give it him, there’s others will, I said.
  Oh is there, she said. Something o’ that, I said.                                 150
  Then I’ll know who to thank, she said, and give me a straight look.
  HURRY UP PLEASE IT’S TIME
  If you don’t like it you can get on with it, I said.
  Others can pick and choose if you can’t.
  But if Albert makes off, it won’t be for lack of telling.
  You ought to be ashamed, I said, to look so antique.
  (And her only thirty-one.)
  I can’t help it, she said, pulling a long face,
  It’s them pills I took, to bring it off, she said.
  (She’s had five already, and nearly died of young George.)              160
  The chemist said it would be all right, but I’ve never been the same.
  You are a proper fool, I said.
  Well, if Albert won’t leave you alone, there it is, I said,
  What you get married for if you don’t want children?
  HURRY UP PLEASE IT’S TIME
  Well, that Sunday Albert was home, they had a hot gammon,
  And they asked me in to dinner, to get the beauty of it hot—
  HURRY UP PLEASE IT’S TIME
  HURRY UP PLEASE IT’S TIME
  Goonight Bill. Goonight Lou. Goonight May. Goonight.                    170
  Ta ta. Goonight. Goonight.
  Good night, ladies, good night, sweet ladies, good night, good night.

 

nguồn: http://www.gutenberg.org/files/1321/1321-h/1321-h.htm#link2H_4_0002