EZRA POUND [MỸ, 1885-1972] VÀ CANTO I

“Canto I” đánh dấu sự khởi đầu dự án về một con thú hoang dã của Ezra Pound được gọi là The Cantos [Thi Khúc] mà Pound bắt đầu viết khi ông ba mươi tuổi và không ngừng nghỉ cho đến khi ông chết vào năm 1972- năm mươi bảy năm sau. Trong quảng thời gian trải qua, Pound đã tạo ra một bài thơ khổng lồ chứa mọi thứ từ  các đoạn văn tiếng La Tinh  đến các ký tự  của Trung Quốc. Về cơ bản, The Cantos giống như một vật chứa khổng lồ ở đó ông đã rót vào những suy nghĩ và  cảm thức sâu sắc nhất của ông trong hơn năm mươi lăm năm, và những gì chúng tôi còn lại là tập họp những bài thơ trên 600 trang theo đó hầu hết các chuyên gia vẫn coi là “chưa hoàn thành”. Ồi, một nhà thơ thì phải làm gì?

“Canto I “ có vẻ như ném bạn vào giữa cảnh mà bạn không thể nào nhận ra. Và bỡi vì nó là thế. Tin hoặc không tin, “Canto I” thậm chí không phải là một tác phẩm thơ gốc của Pound. Đó thực sự là bản dịch riêng tư lỏng lẻo của ông từ một đoạn trong The Odyssye, một bài sử thi của một thiên tài mù có tên Homer trên 2500 năm trước. Chúng tôi thừa nhận toàn bộ  điều này nghe có vẻ áp đảo. Nhưng đừng lo lắng, bỡi vì là một phần tốt. Các phần của The Odyssey được chuyển dịch trong “Canto I” kể lại câu chuyện trầm tĩnh về cách xảo quyệt và dũng cảm Odyssey thực hiện trong chuyến đi đến nơi tận cùng thế giới và gọi dậy những linh hồn từ cõi chết. Anh ta hỏi chúng tất cả các loại câu hỏi và không phải lúc nào cũng nhận được những câu trả lời anh ta muốn. Nhưng anh ta mong đợi gì ở thế giới người chết, một buổi tiệc trọng đại?

[“Canto I” marks the very beginning of Ezra Pound‘s beast of a project called The Cantos, which Pound started writing when he was thirty years old and didn’t stop working on until his death in 1972—fifty-seven years later. By the time he passed away, Pound had created a gigantic poem that contained everything from passages in Latin to straight up Chinese writing characters (like these). Basically, The Cantos were like one huge receptacle that Pound poured his deepest thoughts and feelings into for over fifty-five years, and what we’re left with is a set of poems over 600 pages long that most experts still consider “unfinished.” Sheesh, what’s a poet gotta do?

“Canto I” might seem to throw you into the middle of a scene you don’t recognize. And that’s because it does. Believe it or not, “Canto I” isn’t even an original piece of poetry by Pound. It’s his own really loose translation of a passage from The Odyssey, an epic poem written by a blind genius named Homer over 2,500 years ago.

We admit, this whole thing sounds pretty overwhelming. But don’t worry, because here comes the good part. The section of The Odyssey translated in “Canto I” recounts the cool story of how the crafty and brave Odysseus voyages to the edge of the world and summons up spirits from the underworld. He asks them all sorts of questions and doesn’t always get the answers he wants. But what did he expect from the underworld, a welcome party?  https://www.shmoop.com/canto-i-pound/ ]

 

 

CANTO I

Và rồi xuống tàu
Rẽ sóng, vào biển thần, và
Chúng tôi trương buồm lên và lái con tàu lộng lẫy đó,
Làm mệt lã lũ cừu trên tàu, và cơ thể chúng tôi cũng vậy
Khó thở và chảy nước mắt bỡi gió thổi lại từ đuôi con tàu
Đẩy chúng tôi về phía cánh buồm cong
Sự xảo quyệt của Circe (1) nữ thần có mũ trùm đầu chỉnh tề
Rồi thì chúng tôi ngồi giữa con tàu, gió gây nhiễu tay lái,
Như vậy với cánh buồm dài, chúng tôi đã đi trên biển cho đến cuối ngày
Mặt trời đi vào giấc ngủ, bóng tối trùm lên cả đại dương,
Rồi thì chúng tôi đi đến vùng nước sâu,
Tới miền đất của Kimmerian, và những thành phố của người
Chìm trong sương mù dày đặc, không còn chổ trống
Với ánh mặt trời lấp lánh
Không phải trải dài những ngôi sao, không phải nhìn lại từ thiên đường
Đêm Swartest trải dài trên những con người bất hạnh ở đó
Đại dương đổ ngược lại, rồi chúng tôi đến nơi
Được thông báo trước bỡi Circe
Ở đây họ thực hiện những nghi thức, Perimedes (2) và Eurylochus, (3)
Và rút thanh gươm từ hông của tôi
Tôi đào cái hố nhỏ hình e lip
Chúng tôi rót các thức cúng dường về phía  mỗi người chết
Đầu tiên là mật ong lên men và rồi thì rượu ngọt, nước trộn với bột trắng
Rồi tôi cầu nguyện nhiều lời cầu nguyện cho những sọ người chết vì bệnh tật
Như đã làm ở Ithaca, những con bò đực non tơ tốt nhất
Cho sự hiến tế, chất đầy giàn hỏa những thức ăn
Chi dành một con cừu cho nhà tiên tri mù Tiresias, một con cừu đen mang chuông [con cừu đầu đàn]
Máu đen chảy vào hố
Những linh hồn thoát khỏi cõi chết (4), cái chết xanh xao, của những cô dâu
Của những người tuổi trẻ và người già những kẻ phải được sinh ra
Những linh hồn nhuộm màu  với những giọt nước mắt gần nhất, những cô gái dịu dàng,
Nhiều đàn ông bị tấn công ở đầu bằng cây thương đồng
Chiến trận đổ nát còn mang theo những cánh tay máu me
Nhiều người này vây quanh tôi, la hét
Lo sợ phủ lên tôi,  khóc nói với những người đàn ông của tôi [tùy tùng của tôi] cho nhiều con thú nữa
Giết các đàn thú,  cừu giết bằng vũ khí bằng đồng
Rót mỡ, khóc với các vị thần
Cho Pluto (5) mạnh mẽ, và cầu nguyện Proserpine (6)
Rút thanh kiếm hẹp ra khỏi vỏ
Tôi ngồi chặn lại những người chết nóng nảy bất lực
Cho đến khi tôi nghe thấy nhà tiên tri mù Tiresias
Nhưng Elpenor (7) đã đến trước nhất, bạn Elpenor của chúng tôi,
Không được chôn cất, ném trên mặt đất bao la
Những chân tay [của anh ta] chúng tôi đã bỏ lại nơi ngôi nhà của Circe
Không thương tiếc, không được chôn cất trong mộ đá, bỡi vì  công việc khó khăn thúc ép kẻ khác
Tinh thần đau khổ. Và tôi đã khóc trong lời vội vã:
”Elpenor làm thế nào bạn đã đến được nơi bờ biển tăm tối này?
Có phải bạn đã đi bộ, [hay bạn] là thủy thủ vượt biển khơi?”

Và anh ta nói lời nặng nề:
”Tôi bị đặt vào số phận và quá nhiều rượu vang. Tôi ngủ trong ngọn lửa của Circe
”Đi xuống bực thang dài không chắc chắn
”Tôi đã ngã trúng vào chiếc cột
”Làm tan nát thần kinh cột cổ, linh hồn tìm đến Avernu (8)
”Nhưng ngài, Ồ  Nhà Vua (9) tôi đã nhớ ra tôi, không thương tiếc, không được chôn cất
”Hãy thu lượm những vũ khí của tôi, làm [cho tôi] một nấm mồ bên bờ biển, và ghi rằng:
”Một người không có tài sản, và với một cái tên để đến
”Và cắm lên đó cái mái chèo của tôi, nơi đó tôi đi lại giữa bè bạn”
Và Anticlea (10) đến, người mà tôi đã bị đánh bại, và sau đó là nhà tiên tri mù Tirsias xứ Thebes
Ông cầm chiếc đũa vàng của mình, nhận ra tôi, và nói trước:
”Đây là lần thứ hai? Vì sao? người đàn ông phải lánh  xa ánh sao sáng
”Đối mặt với cái chết không có ánh mặt trời và vùng đất không có niềm vui này?
“Hãy lùi xa cái hố, để tôi uống thức máu đen
”Nói ra sự thật”
Và tôi lùi lại
Và rồi ông ta với dòng máu mạnh mẽ, nói: “Odysseus
”Sẽ quay lại với thần biển giận dữ(11), đi trên biển tối,
”Mất hết bạn đồng hành”. Và rồi thì Anticlea đã đến
Hãy giữ yên lặng Divus. Ý tôi muốn nói, đó là Andreas Divus (12) trong văn phòng Wecheli, 1538, người dịch Homer

Và ông ta đi thuyền, vượt qua những nữ thần chim (13), và từ đó ở ngoài và đi xa
Và hướng tới đảo Circe

                  Sự tôn kính
Trong cụm từ của Cretan (14) , với vương miện vàng, Aphrodite (15)
Các thành lũy ở đảo Sip sự thật là sự sắp đặt của nàng(16),  vui vẻ, với đồng, với vàng
Dây lưng và nịt ngực, bạn với mi mắt thâm quầng
Mang cành  vàng của Argicida (17). Vì vậy mà:

 

 

____
(1)Trong Odyssey của Homer , mụ phù thủy Circe được mô tả là đang sống trong một căn biệt thự nằm giữa một khu rừng rậm rạp. Cô mời đoàn lữ hành  Odysseus đến ăn bữa ăn có  tẩm phép thuật và đã biến tất cả đoàn  lữ hành  Odysseus thành lợn
( 2 )Perimedes là một cái tên được gán cho một số nhân vật trong thần thoại Hy Lạp .
(3) Eurylochus , phó tướng của Odysseus trong khi trở về Ithaca sau chiến tranh ở thành Troi
(4)Theo thần thoại Hy Lạp, Erebus, hay Erebos,  là  “vực thẳm và bóng tối khôn cùng”, là con trai của thần nguyên thuỷ Chaos, là  cõi chết
 ( 5)Pluto  thần cai quản địa ngục trong thần thoại Hy Lạp.
(6)Proserpina nữ thần La Mã cổ đại
(7)Trong thần thoại Hy Lạp, Elpenor còn gọi là  Elpinor, là đồng đội trẻ nhất của Odysseus.
(8) Avernus là tên [cổ xưa] của một miệng núi lửa gần Cumae, Ý
(9) Odysseus là vua  xứ Ithaca
(10) Theo Odyssey thì Anticlea là mẹ của Odysseus
(11) Neptune, thần biển giận dữ
(12)Andreas Dius, Ý , thế kỷ 16, dịch The Odyssey của Homer sang tiếng La Tinh,  Pound nhắc đến người này như  để nói rằng việc ông  viết Canto chẳng qua là dịch văn bản The Odyssey sang tiếng Anh mà thôi
(13)trong thần thoại Hy Lạp, Sirens  là những sinh vật nửa người nửa chim có vẻ đẹp thu hút các thủy thủ và có giọng nói mê hoặc của mình làm say đắm những người thủy thủ
(14)dịch giả Georgius Dartona, Ý, 1500 – 1599, thường được biết với tên Cretensis (the Cretan). Cụm từ “Venerandam” là lấy từ bản dịch tiếng La Tinh sách Homeric Hymns [Thánh Ca Homer] của Cretan
(15) Aphrodite: thần tình yêu
(16) Cypri munimenta sortita est/Các thành lũy ở đảo Sip sự thật là sự sắp đặt của nàng. Đây có lẽ là trích dẫn từ một bài thánh ca tình yêu Hy Lạp cổ đại(17) the golden bough of Argicida/cành vàng của Argicida:  biểu tượng của thần Hermes,  cành  vàng là cây trượng hay cây đũa phép của Hermes, thần đưa tin và dẫn đường cho các linh hồn đến cửa địa ngục

 

 

CANTO I

 

And then went down to the ship, 
Set keel to breakers, forth on the godly sea, and 
We set up mast and sail on that swart ship, 
Bore sheep aboard her, and our bodies also 
Heavy with weeping, so winds from sternward 
Bore us out onward with bellying canvas, 
Circe’s this craft, the trim-coifed goddess. 
Then sat we amidships, wind jamming the tiller, 
Thus with stretched sail, we went over sea till day’s end. 
Sun to his slumber, shadows o’er all the ocean, 
Came we then to the bounds of deepest water, 
To the Kimmerian lands, and peopled cities 
Covered with close-webbed mist, unpierced ever 
With glitter of sun-rays 
Nor with stars stretched, nor looking back from heaven 
Swartest night stretched over wretched men there. 
The ocean flowing backward, came we then to the place 
Aforesaid by Circe. 
Here did they rites, Perimedes and Eurylochus, 
And drawing sword from my hip 
I dug the ell-square pitkin; 
Poured we libations unto each the dead, 
First mead and then sweet wine, water mixed with white flour. 
Then prayed I many a prayer to the sickly death’s-head; 
As set in Ithaca, sterile bulls of the best 
For sacrifice, heaping the pyre with goods, 
A sheep to Tiresias only, black and a bell-sheep. 
Dark blood flowed in the fosse, 
Souls out of Erebus, cadaverous dead, of brides 
Of youths and at the old who had borne much; 
Souls stained with recent tears, girls tender, 
Men many, mauled with bronze lance heads, 
Battle spoil, bearing yet dreory arms, 
These many crowded about me; with shouting, 
Pallor upon me, cried to my men for more beasts; 
Slaughtered the heards, sheep slain of bronze; 
Poured ointment, cried to the gods, 
To Pluto the strong, and praised Proserpine; 
Unsheathed the narrow sword, 
I sat to keep off the impetuous impotent dead, 
Till I should hear Tiresias. 
But first Elpenor came, our friend Elpenor, 
Unburied, cast on the wide earth, 
Limbs that we left in the house of Circe, 
Unwept, unwrapped in sepulchre, since toils urged other. 
Pitiful spirit. And I cried in hurried speech: 
“Elpenor, how art thou come to this dark coast? 
Cam’st thou afoot, outstripping seamen?” 

          And he in heavy speech:
“Ill fate and abundant wine. I slept in Circe’s ingle. 
Going down the long ladder unguarded, 
I fell against the buttress, 
Shattered the nape-nerve, the soul sought Avernus. 
But thou, O King, I bid remember me, unwept, unburied, 
Heap up mine arms, be tomb by sea-bord, and inscribed: 
A man of no fortune, and with a name to come. 
And set my oar up, that I swung mid fellows.” 

And Anticlea came, whom I beat off, and then Tiresias Theban, 
Holding his golden wand, knew me, and spoke first: 
“A second time? why? man of ill star, 
Facing the sunless dead and this joyless region? 
Stand from the fosse, leave me my bloody bever 
For soothsay.” 
           And I stepped back,
And he stong with the blood, said then: “Odysseus 
Shalt return through spiteful Neptune, over dark seas, Lose all companions.” And then Anticlea came. Lie quiet Divus. I mean, that is Andreas Divus, In officina Wecheli, 1538, out of Homer. And he sailed, by Sirens and thence outward and away And unto Circe. 
          Venerandam, 
In the Creatan’s phrase, with the golden crown, Aphrodite, 
Cypri munimenta sortita est, mirthful, orichalchi, with golden 
Girdles and breast bands, thou with dark eyelids 
Bearing the golden bough of Argicida. So that: 

 

Nguồn: https://www.shmoop.com/canto-i-pound/poem-text.html