Leonard Edmondson/Mỹ
Hãy để cho anh ta hộ tống chiếc quan tài của người rừng/Đưa tới từ vách núi bỡi một con quỉ núi/ Let him accompany the coffin of the woodsman/Pushed from a cliff by a mountain demon/ CZESLAW MILOZ/LUẬN VỀ THƠ/ KHÚC IV: THIÊN NHIÊN
nhưng thế giới vẫn cứ là nơi cho ta giả định về một điều gì đó, có thể, rằng, một ngày nào đó, con chim trong truyền thuyết trở lại làng tôi, buổi con người có thể trò chuyện với chim không còn là truyền thuyết, sáng ra, con chim trong truyền thuyết gõ cửa từng nhà, ta là chim vưu đây, xin chào, năm này đồng làng ta được mùa đấy, cách nói của con chim vưu trong truyền thuyết cứ như trích từ sách thánh, làng tôi như ngày hội, hay, có thể, những người làng thất lạc đã quay về, hết thảy những người làng thất lạc đều còn sống, hết thảy đã quay về, bọn họ có kẻ đã chạy trốn cuộc tiến chiếm của bọn rợ phương bắc, có kẻ xiêu tán nơi khác kiếm sống vì nghèo khổ, có kẻ đã tự phác vẽ cho mình một thứ lý tưởng cao siêu, cho đến khi thấy mình trắng tay giữa cuộc đời thì quay về, hết thảy đã quay về, những vết thương đang lành, ký ức lại dày vò tôi, buổi ấu thơ của tôi có bao nhiêu giả định, giả định tôi là một ngọn gió, chỉ thổi qua làng một cái là hết thảy những quả chín trong các khu vườn ăn trái đều rụng xuống, không ai lại có thể đi bắt tội một ngọn gió hái trộm quả, giả định tôi là bà tiên trong những câu chuyện kể của mẹ tôi, tôi sẽ cười lên một tiếng khi mẹ tôi kể sai về tôi, khi tôi sắp xong bậc trung học, chuẩn bị vào đại học, thì có những giả định to lớn hơn, giả định tôi đỗ đạc, mở tiệc mừng, người làng đến chúc mừng tôi, một cũng ông cử của làng, hai cũng ông cử của làng, hay, giả định tôi là kỷ sư nông học, đã lấy xong bằng kỷ sư nông học, và lai tạo được các giống cây trồng, làng tôi sẽ giàu lên vì đã gieo trồng các giống cây do tôi lai tạo, nhưng có một thứ giả định cho đến giờ vẫn còn dày vò tôi, bấy giờ, tôi cứ giả định, rằng, các cô gái xinh đẹp trong làng ai nấy đều để ý đến tôi [chàng trai trong làng đang theo học đại học] cứ giả định, rằng, thế nào cũng có một người trong số những cô gái xinh đẹp trong làng sẽ cùng tôi xe duyên kết tóc, trong lúc tôi ngồi ở ghế đại học và giả định như vậy, thì đám con gái trong làng lần lượt đi lấy chồng, tôi về làng, cầm mảnh bằng đại học trong tay mà không vui, bỡi thế giới vẫn cứ là nơi cho ta giả định về một điều gì đó, nhưng ông Tú Kết thì nói với tôi rằng, có thể một ngày nào đó trái đất này chán ghét cái cách con người là con vật tư duy, không còn muốn nhận lửa của mặt trời, và nguội đi.
.
[trong Những Ghi Chú]
