Những câu chuyện viết bằng bụi

 

 

 

I/

BÀI KÝ BIÊN THÙY

 

rừng đầu nguồn cứ để chúng tôi lặng lẽ bước vào cuộc trùng điệp nghìn xưa
tôi và em 
những phút giây tứa máu
lâm nguy những nghĩ ngợi
những hoàng hôn con chim lạc rừng
đêm nằm dài giữa những âm vang
hoang mang và dai dẳng

rừng đầu nguồn cứ để tôi và em lặng lẽ bước vào cuộc đối thoại nghìn năm, gió với rừng cây, tiếng gào thét, hay lời mật ngọt, có lúc lặng đi như cơn hờn dỗi, sự hiểu lầm nghìn năm giữa rong rêu và con suối chảy qua giữa những nắng mưa bất định, ồn ào và tàn nhẫn, có vẻ như muốn xóa sạch hết thảy, rốt cuộc vẫn là cuộc thủy chung giữa cái bị cuốn trôi và cái làm ra sự cuốn trôi, vẫn cứ còn đấy nghìn năm rong rêu bờ đá, có ai lường được cuộc đổ vỡ được tính bằng thiên niên kỷ, trồi lên giữa những va đập và gãy  đổ của đất là những tuông trào, những ân huệ lặng lẽ, nguồn mạch của sống, chung cục và khởi thủy luôn là một

 

a, lũ người khốn kiếp của thế kỷ lại muốn bắt chước cuộc đối thoại nghìn năm của đất trời để tìm cách xua đuổi chúng tôi, những kẻ đi tìm cái có thể

 

 

những con muỗi miền cao có vẻ giống với đám hiệp sĩ trong các tiểu thuyết châu Âu thời trung cổ, vào lúc giữa khuya, khi mọi người yên ngủ, lửa hun trong ngôi nhà sàn đã nhỏ ngọn, bọn chúng mò đến đánh nhau với tôi và em, bỏ đi những ý thức hệ [cả cũ lẫn mới], chỉ là lũ muỗi thích đánh nhau, mùa đông ở miền cao có cái lạnh như sự nhắc nhở trường cửu về sự dịch chuyển bạo liệt của tồn tại, kẻ rõ nhất việc thích đánh nhau của lũ muỗi là người chủ ngôi nhà sàn  người miền cao nói rất rành tiếng miền xuôi, em nói có lũ muỗi quấy rối, ông cụ đi nhóm thêm củi đun, ngọn lửa rực lên cái quạnh hiu tiền sử, giữa những nghĩ ngợi riêng tư tôi nhìn thấy một chút gì, ghê tởm, như ảo ảnh hèn mọn, bọn chúng một lũ ngông cuồng, cái thế kỷ bỗng dưng lại có mặt [rất nhiều] lũ người cố làm ra thông thái đi tóm tắt tư tưởng nhân loại và phun ra những lời kiêu căng, lên rừng như thể được một chút bình yên, em nói, tôi nghe tiếng cựa mình của  lũ mọt nơi [những] cột nhà sàn, chẳng lẽ lịch sử  cứ như là sản sinh không ngừng những đống đổ nát, kẻ hiểu được sức lực của tôi và em trong cuộc chiến chống đổ nát là người chủ ngôi nhà sàn người miền cao nói rất rành tiếng miền xuôi, ông đi khêu thêm lửa bếp

chẳng lẽ về sau em bỗng bỏ tôi ra đi  là để làm cháy lên trong tôi những nghĩ ngợi

 

về sau, khi không còn có em, tôi mới nghiệm ra, những ý nghĩ mới mẻ sẽ lấp vào những khiếm khuyết hiện thực

rừng đầu nguồn đầu mùa đông trắng hoa muồng
bị tạm giam dưới bầu trời nhiều mây gòm có ngôi làng của những người vừa sinh ra đã gắn bó với những con suối nhiều xác lá và thứ thiên nhiên có vẻ chân thật nhất

hôm tôi và em có mặt ở ngôi làng ấy là hôm núi rừng có vẻ rất cảm động

ngọn gió đầu mùa bỗng làm rối tung tóc của đám trẻ mặt mày lem luốc rồi dừng lại ở những tiếng cười nói của đám người lớn

nó lên tới làng mình không dễ dàng chút nào
ông cụ, chủ ngôi nhà sàn tôi và em tá túc, như thể nhìn thấy được cuộc trốn chạy bất đắc dĩ, lời ông cụ, như cách nói của ai đấy, là ngôi nhà của hiện hữu, dấy lên ánh mắt của một cuộc cộng sinh, tọa lạc bên dưới dãy núi đầu nguồn là thứ thân thể thống nhất cả trong cách nhìn ngắm sự vật cả trong cách bày tỏ cảm xúc, bỗng, tôi và em rơi vào cuộc tiền sử trinh nguyên

chúng tôi tập cách bước đi trên mặt đất bằng cách chân không bước dọc theo bờ con suối chảy phía sau làng
hộ tống chúng tôi là tiếng cười nắc nẻ của lũ trẻ mặt mày lem luốc
cái đám trẻ như một binh đoàn hồn nhiên vĩ đại nhất

rừng đầu nguồn đầu mùa đông như bức tranh cắt dán
khói đá
màu trắng của hoa muồng
màu đỏ của những loài cây mùa đông rụng lá

và màu của cái lạnh vướn vất như một thứ hồn sông núi

về sau, khi không còn có em,  bức tranh màu mãnh liệt ấy như theo suốt nghĩ ngợi của tôi

 

 

ô, đêm tiền sử giữa thời đương đại

bỗng lùi xa hết thảy những nhung gấm [cái cảnh lụa là khoác lên thứ thân xác bị băm nát bỡi thứ thế giới quan đã rách bươm tự hôm các thứ kinh điển đánh tráo nhau] những phác thảo thần thánh tràng giang những chữ, tràng giang những hình thù, bỗng nhòa đi trước ngọn lửa đốt lên không phải cho những hệ hình chủ thuyết [mấy nghìn năm thao túng giấy bút và gươm đao] khỏa vào những những nghĩ ngợi đơn sơ lúc bấy giờ là tiếng rừng đêm, bấy giờ là tôi và em như vừa phủi được chút bụi bặm

đâu đó có tiếng vỗ nhẹ của thời gian
tôi mường tượng bước đi của lũ ốc suối

ông cụ chủ ngôi nhà sàn tôi và em tá túc như thể đang muốn hỏi em điều gì đấy bằng cách nhìn em, nhoẻn cười, cách ông cười, tôi nghĩ thế, cũng giống với cách con ốc suối bò lên bờ đá, chậm rãi, và thật

như chùng xuống một thứ khoảng cách, cũng bằng mấy nghìn năm, bỡi trong mường tượng của tôi, ở đó, nơi chốn tôi và em mới bước ra, con người là những bản tường trình đươc viết bằng những lý lẽ, náo nhiệt và tàn nhẫn, nhưng bấy giờ, ở nơi ngôi nhà sàn trên núi, tôi và em có thể nghe được tiếng cựa mình của đá

như có cái gì đấy đang va chạm khốc liệt trong tâm trí tôi
cứ thế
tôi và em và những người trong ngôi nhà tôi và em tá túc cứ ngồi như thế rất lâu

chúng tôi cứ ngồi như thế và đưa những bàn tay lên ngọn lửa bếp
làm thế nào ông cụ chủ ngôi nhà sàn chỉ đưa bàn tay hơ lên ngọn lửa bếp mà biết đươc những nghĩ ngợi của tôi và em vậy nhỉ

 

 

những người đàn ông và đàn bà ở trần lên nương rẫy và từ nương rẫy trở về làng trong giá rét như nhắc nhở tôi rằng trời đất vốn trần trụi

những con sông chảy ngang qua mặt đất không mặc áo
hết thảy các biển cả cũng không mặc áo

những đám mây bay lang thang lang trên bầu trời cũng không mặc áo

năm này lạnh chắc lúa rẫy không được mấy

phải đấy phải bớt ăn bữa tối

cuộc trò chuyện giữa ông cụ chủ ngôi nhà sàn với người con trai là tiếp nối cuộc trăn trở mấy trăm ngàn năm nơi mặt đất, hái lượm bước lên trồng trọt, rồi không bước nổi nữa, rừng đầu nguồn là chốn biên thùy của nền văn minh bao bì với quảng cáo với các ý niệm dân chủ dân quyền với  những hội nghị hiệp thương và với xuống đường biểu tình, cảnh sát với lưu đạn cay có vẻ nhiều trở ngại hơn là mưa nắng bất thường

bỗng làng nhộn nhịp hẳn lên
cái quyết định để cho đám thương nhân của nền văn minh bao bì mang những gạo, đường, thịt, cá gói sẵn trong bao bì bước vào làng đổi lấy thịt con mang săn được trên rừng cũng khó khăn như quyết định đàn bà con gái trong làng mặc quần có ống

tôi thấy ông cụ chủ ngôi nhà tôi và em tá túc chẳng nói năng chi khi người làng tiến hành cuộc trao đổi mang tính lịch sử

đêm
gió núi thổi về nhiều hơn
cả chủ lẫn khách lại vây quanh lửa bếp
tôi chăm chú nhìn gương mặt ông cụ chủ ngôi nhà sàn
cứ để cho con mang trên rừng xuống đồng một chuyến
có phải ánh mắt ông cụ đang nói thế không nhỉ

 

 

cuộc sống có vẻ giống cuộc đuổi bắt của lũ trẻ nít trên khoảng đất hẹp nằm lọt thỏm giữa ngôi làng trên núi, chúng cười đùa, chưi bới, gào thét, những ngôn ngữ của những trạng thái tinh thần diển ra suốt cuộc chơi dễ khiến người ta lầm tưởng đó là một tọa độ rộng lớn, cái thế giới cũ kỹ của nhân loại là một thứ tọa độ như thế, dẫu bây giờ, thời đương đại, nó đang phẳng ra, nhưng vẫn là một thứ tọa độ như thế

ông cụ chủ ngôi nhà sàn tôi và em tá túc không hề nghĩ tới, hay không hề biết, có một thứ tọa độ như thế

rừng đầu nguồn đầu mùa đông buổi sáng sớm có thể nghe thấy tiếng nước con suối chảy phía sau làng

ông cụ chuốc mây đan gùi
tôi như cứ nhìn thấy những trái rừng rụng những nghìn năm trước

bỗng em nghĩ đến sự va chạm chẳng thể tránh khỏi
như có con mang xuống phá lúa rẫy thì làm sao
em nói

đuổi đi, có khi dùng nó làm miếng ăn

ông cụ nói

cuộc chuyện trò giữa em và ông cụ là về mối tương quan giữa các sự vật, chủ thể với khách thể, và tồn tại với không tồn tại, đến lượt các thứ ấy lại nằm ngoài suy nghĩ của ông cụ chủ ngôi nhà sàn tôi và em tá túc

mắt tôi bỗng nhòa đi

tôi thấy ông cụ như đang biến thành cái thác nước chảy trắng xóa trên sườn núi phía tây ngôi làng

 

 

những lý do về sự hiện diện của những thứ ở đây là những câu hỏi dường không bao giờ có câu trả lời đối với tôi và em
cơn mưa đầu mùa đông như không cần nghe bất cứ lời khẩn thiết nào của những người làng
mưa sẽ làm hư lúa trên nương đang ngậm sữa
hay ông cụ chủ ngôi nhà sàn tôi và em tá túc chưa kịp sửa lại mái nhà bị dột

lúc đi là thời tiết thuộc về hệ hình nắng ráo

nhưng lúc từ trên nương trở về làng thời tiết lại thuộc một hệ hình khác
tôi và em theo ông cụ chủ ngôi nhà sàn lên nương học cách làm cỏ lúa rẫy không hề nghĩ lúc trở về nước con suối phía sau làng lại chảy xiết
nó là nước suối của làng ta đấy

ông cụ nói, nắm tay tôi và tay em cùng lội qua con nước đang chảy xiết làm như thể chẳng có chuyện chi xảy ra cũng như lúc chuyển đồ đạc trong nhà sang phía không bị dột ông cụ cũng làm như chẳng có chuyện chi xảy ra

cái cách thức sống của ông cụ làm tôi và em có cảm tưởng mọi thứ ở đây là một

ông cụ với cơn mưa đầu mùa đông với con suối chảy phía sau làng  là một

đêm
tôi và em  nằm nghe một bên là nước mưa theo những lỗ thủng trên mái lá nhỏ xuống sàn nhà lộp độp một bên là tiếng thở bình yên và chắc chắn của ông cụ

dường có một bài hát, thật ấn tượng, con người làm ra từ những trăm triệu năm trước và gửi vào tiếng rừng đêm

vào khoảng giữa khuya mưa gió dữ dội hơn
tôi thấy ông cụ chủ ngôi nhà sàn ngồi dậy, khoanh tay lên gối, lặng lẽ nhìn ra sấm chớp đương sáng lên ở bên ngoài, và mỉm cười
dường có một cách thế khác của tồn tại đến lúc này tôi mới nghiệm ra

 

 

những dấu tích, hết thảy, có vẻ như không thể khác đi được
con đường rừng tôi và em ngang qua
những chiếc lá ngủ yên
và đất nữa

có vẻ như cũng đang ngủ yên
con đường xuyên qua rừng cây có vẻ giống một cuộc thử sức
bên dưới những bước chân tôi và em vốn là những sự cố có vẻ không hề được sắp đặt
con đường nó là sự tình cờ  trong muôn nghìn gương mặt tồn tại
lũ thú đã rất nhiều lần ngang qua đây
giữa nghìn trùng cây cỏ bỗng có kẻ hô hoán rằng đấy là con đường đi
những dấu tích có vẻ như không thể khác đi được
và tôi và em có vẻ như cũng không thể khác đi được

giữa nghìn trùng cây cỏ sự có mặt của tôi và em có vẻ giống như một thứ dấu tích

 

chẳng cần một văn bản nào, chẳng cần một lý thuyết hay một học thuyết nào, tự lúc mọi thứ bắt đầu, chúng vẫn tồn tại như thế, những chiếc lá rụng xuống những con đường trong rừng, con nai dẫm lên, sức nặng con nai và những chiếc lá tác động lên con đường giống những chấm treo trong thi ca, tự lúc mọi thứ bắt đầu, những ngọn gió vẫn cứ thổi qua rừng cây như thế, tôi và em là đang bước đi giữa những ngọn gió đang làm rung rinh những chiếc lá, tự lúc mọi thứ bắt đầu, những ngọn gió vẫn làm rung rinh những chiếc lá trên cây, và lũ chim, hay lũ ve núi, nếu có, vẫn cứ ca ngợi việc những chiếc lá rung rinh trong gió, không cần có thi ca của con người, tự lúc mọi thứ bắt đầu, lũ chim, hay lũ ve núi, nếu có, đã có những khúc ca về những ngọn gió thổi qua rừng cây, con chim hát về chiều dài của gió, về cuộc lưu diễn trùng điệp của gió, và về nỗi niềm của chim trước gió, đó là cái cách con người nói về cái cách lũ chim nói về ngọn gió,  nhưng những khúc hát của chim thì đơn giản làm sao, giống như sự tồn tại của những con suối đầu nguồn, tự lúc mọi thứ bắt đầu, tiếng hát của chim vẫn tồn tại như thế, những con suối đầu nguồn với những bờ đá, cho dù có thể bị hủy hoại bỡi những hiện hữu tàn khốc khác, nhưng đấy là sự bảo vệ thực lòng, con nước trong lòng suối vẫn nằm giữa hai bờ đá, tự lúc mọi thứ bắt đầu, những con suối trên rừng vẫn tồn tại như thế, ngay cả khi không còn là con suối, khi đã biến thành một thứ gì khác, chúng vẫn là một thứ dòng chảy theo cách nói của dịch chuyển, tôi và em là đang bước dọc theo bờ con suối, bước dọc theo một cách thức của dịch chuyển, chảy, đấy là cách nói mơ hồ và tùy tiện của con người, vào một hôm trong quãng nghìn năm xưa cũ, ai đó, cứ giả dụ thế, thảng thốt kêu lên khi nhìn thấy thứ vật thề về sau được gọi là nước đang diễu qua nơi chốn nào đó, ngôn ngữ con người và các sự vật cứ giống một cuộc tình ngẫu nhĩ

 

đứng nơi rừng đầu nguồn tôi và em dường nghe thấy được tiếng ca hát cười đùa ở các nghị trường và các thương trường, thời các quốc gia nhộp nhịp cảnh xuất đi, nhập vào, các thứ giày dép đường bột xe hơi máy tính, các thứ lý thuyết về dân chủ, nhân quyền, và các điệu nhảy cùng những bài ca tình ái
bỗng tôi và em rơi vào những ý tưởng kỳ cục
thứ thế giới quan như có dấu hiệu tận diệt của một giống loài nào đó hay có tiếng vỡ nứt của những lục địa cổ

cứ muốn được nhìn thấy một chút thật xưa cũ

tiếng hú của một con vượn người

để được biết thế nào là bản lai diện mục
cứ muốn được nghe thấy một giọng nói
ai đó bước ra từ cái nôi
châu Phi, hay Nam Mỹ, Bắc Mỹ, hay Đông Á, Nam Á, hay bất cứ nơi đâu

từ nơi mặt đất thân yêu bước ra
xin chào
cứ muốn có được những thứ sơ nguyên
bầu trời sơ nguyên
và nắng sơ nguyên
những ngày lên rừng  như để trốn bớt sự va đập của nền văn minh đương đại
ngôi nhà sàn tôi và em tá túc dột trước trống sau đâu mấy khác với chỗ chui ra chui vào của tổ tiên xưa của chúng tôi

và cái cách nói năng của những con người trong ngôi làng trên núi cứ làm tôi và em thấy yêu mưa nắng ở đây

về sau

khi không còn có em

tôi cứ thấy tất cả những thứ ấy, những hiện hữu ấy, như những kẻ làm chứng cho sự hiện hữu của tôi và em

 

 

II/

BỨC DƯ ĐỒ BUỒN TẺ

làm thế nào mà con người lại có thể buồn chán cái thế giới mình đang sống, nhưng rõ ràng, mỗi ngày mỗi già đi những gương  mặt vốn đã cũ, hay vốn đã quá cũ, mỗi ngày, dù có cố mấy, bằng cách này hay bằng cách khác, cái cách nói năng, đi đứng, nhảy nhót, vẫn cứ cũ đi, sự tiến bộ và cách mạng, vẫn những lời kêu gọi ấy, tôi thử đi tẩy rửa nỗi buồn chán bằng cách để mình chìm vào những giấc mơ của chữ, các học thuyết kinh tế mơ về một ngày của cải tràn ngập đời sống con người, nhưng chưa chi các giấc mơ đã biến thành những giao ước, hiệp ước, thương ước, ngôn ngữ con người nhảy nhót trong các cuộc gặp thượng đỉnh, hạ đỉnh, trong các cuộc gặp tay ba, tay tư, ngôn ngữ con người nhảy nhót trong những văn bản, tràng giang đại hải, giả làm thành thật, và thẳng thừng lừa mị, những nụ cười, và những tức giận, các học thuyết chính trị mơ về một ngày  hình ảnh sơ sài về dân chủ được thốt ra từ cửa miệng của các nhà hiền triết hai ba nghìn năm trước trở nên những hình hài hoa gấm, mơ, và giấy bút, và những nghĩ ngợi thăng hoa, và giả thăng hoa, nhưng chưa chi các giấc mơ đã  một cách vội vã, nếu không nói là cố ý, biến thành những tuyên ngôn, tuyên bố, thậm chí là tuyên chiến, cái cách công khai thách đố nhau, công khai đòi đánh nhau, những cuộc chiến  sinh tử giữa các nhà tư tưởng, giữa các thủ lĩnh bầy đàn…những giấc mơ của chữ, hay những vần thơ đương đại, cất lên khắp nơi trên mặt đất, giữa thời đương đại, nó là niềm cảm hứng của những hàng hóa [ bánh, kẹo, thịt, cá, đồ chơi trẻ em…] đã đóng thành kiện để xuất đi các nước, nó là niềm cảm hứng của các kinh tế gia, chính tri gia, đám nhà thiết kế các hình thù kiến quốc: nhà nước và dân, niềm cảm hứng như thứ thi ca hầu như  dồn hết cho những hình dung từ [tĩnh từ] lắng kỹ dường nghe thấy có tiếng thở dài của những chiếc lá mùa thu,

 

 

tôi thử đi tẩy rửa nỗi buồn chán bằng cách lên rừng tìm loài hoa cha tôi đã kể tôi nghe thuở ấu thơ, hoa khổng tước nở vào buổi cuối đông, thấy hoa sẽ tan hết mọi buồn phiền, lời cha tôi buổi ấy,  núi rừng buổi cuối đông như kẻ ốm đau vừa gượng dậy, cây bắt đầu có chồi non, và những làn khói đá không còn vần vũ trong khoảng trời đất như đang dành riêng cho hơi thở của suối nước, của đá, và của rừng cây, anh cũng đi tìm hoa khổng tước hay sao, câu hỏi của ông cụ trồng rừng làm tôi bàng hoàng như thể đang chạm vào một bí mật nào đó của cuộc sống, mà sao bác biết, tôi không thể không hỏi thế vì quá đỗi ngạc nhiên,  ông cụ trồng rừng tôi không quen biết, bỡi đã quá lâu tôi chưa có lý do nào để trở lại vùng núi rừng phía nam làng mọi thứ ở đó đã để lại quá nhiều ấn tượng trong buổi ấu thơ của tôi, mấy hôm rày có quá nhiều những người vào đây để đi tìm thứ hoa rừng anh cũng đi tìm, ông cụ trồng rừng giảng giải với tôi, bất chợt tôi thấy lóe lên trong suy nghĩ một chút niềm vui: người đàn ông có đôi bàn tay có vẻ đã chạm quá nhiều vào các sự cố đời sống, đôi bàn tay chai sạn một cách có chủ đích [tự dưng tôi nghĩ thế] có thể sẽ có hiểu biết về loài hoa tôi tìm kiếm, thưa, là bác đang ươm ươn loài cây gì vậy, tôi phải bắt đầu cuộc dò tìm bằng câu hỏi như thế, cây khổng tước, ông đáp, thực sự là tôi bị chấn động, chỉ im, để nghe ông nói tiếp [rất giống với lời cha tôi hồi ấy] hoa khổng tước nở vào cuối đông, tỏa ra mùi hương như hơi thở của đất, mộc mạc, và trường cửu, nhưng là nở vào lúc nào trong ngày, tôi không thể im lặng được nữa, ông cụ nhìn tôi, thường là vào giờ này, nhưng là chóng tàn lắm, có khi không còn kịp nhìn thấy hoa nở, nhất định là phải hỏi cho ra nơi phát tích của cây khổng tước, tôi nghĩ, và hỏi, thưa, là bác đã lấy giống cây ấy ở đâu vậy, ông cụ lại nhìn tôi, vẻ dọ hỏi, trong một giấc mơ cách nay khá lâu, tôi đã nhìn thấy loài cây có hoa chóng tàn ấy, câu trả lời của ông cụ trồng rừng làm cho lòng tôi thấy vô cùng trống trải, sự trống trải tôi chưa từng gặp

 

khi tôi viết về những kẻ mặc áo gấm đi ra đi vào chốn  thành  thị tôi cứ có cảm tưởng những tòa nhà cao ốc nhìn tôi với vẻ thù địch, những câu chuyện đã quá cũ, nhưng trên những tấm bản đồ mặt đất những tọa độ được ghi là thành thị cổ xưa vốn là nơi phát tích văn minh nhân loại, chỉ có điều, năm tháng đã làm nên thứ sự tích bi thảm: cái bóng của những tòa cao ốc cứ đè lên bà chị bán rau cải và bác xích lô đạp đang đi dưới nó, cái bóng muốn xóa đi những gì nằm trong nó, ẩn dụ cứ được nhân lên cho tới khi chạm vào nghịch lý như nỗi đau nhân loại: người ta vừa hết lời ca ngợi những tòa cao ốc vừa sản xuất những văn bản hướng dẫn cách không cho cái bóng những tòa cao ốc đè lên bà chị bán rau cải hay bác xích lô đạp, và ngày nào tôi cũng thấy bày ra cái đáp án của bài toán đương đại: bà chị bán rau cải và bác xích lô đạp  vẫn bị đè dưới cái bóng của những tòa cao ốc, những câu chuyện đã quá cũ

 

 

 

rồi những lời cũ những câu chuyện cũ cứ hiện ra, đằng đẵng, như không gì ngăn nổi, ngoi ngóp những niềm tin, ngã xuống, rồi đứng lên, lại ngã xuống, những dự định, những hoài bão, hiện tại như chỗ chứa không chừa thứ gì của quá khứ hay sao, vào một ngày có quá nhiều điều để nói em hỏi tôi về ý nghĩa của hiện tại, tôi nói tôi không biết, bỡi tôi cũng chỉ là sản phẩm của cuộc đời, như em, tôi nói, và nhìn thấy, rất rõ, ngày tôi gặp em ở góc cuộc đời ấy [chúng tôi] những kẻ đi tìm chỗ đứng nơi mặt đất chạy trối chết qua những cấm kỵ, những tinh lọc, thải trừ, tôi vẫn còn nhớ, rất rõ, các học giả, diễn giả [hằng ngày vẫn nhìn thấy các vị đi ngang phố chợ]  quá đông là khác, đang nói quá nhiều thứ về cuộc sống, lịch sử và cách mạng, dân chủ và tự do, và tiến bộ, những sách vở, và những diễn đàn, tôi và em những con người nhỏ bé gần như hụt hơi giữa thế kỷ của diễn giải chữ nghĩa, những buổi tinh mơ thức ra với thế sự cứ sợ mình ngã gục trước sức tấn công của chữ nghĩa, cái thế kỷ các nhà thông thái đã dùng quá nhiều chữ nghĩa để mô tả thế giới và cách thức làm thay đổi thế giới, những buổi tinh mơ thức ra với thế sự, tôi và em cứ nơm nớp lo không biết có sống nổi cho tới cuối ngày hay không, có quá nhiều những hình dung từ, còn mạnh hơn cả gươm đao, trong ngôn ngữ của các nhà thông thái về tự do, về dân chủ, và sự giàu sang của con người

 

những lời cũ những câu chuyện cũ đôi khi như tiếng thở dài của đất, có người nghe thấy, và cứ dấu kỹ trong nghĩ ngợi, cho tới hôm như không còn chịu đựng được nữa, khóc òa, sự tác động của quá khứ chỉ làm cho người ta khóc ư, tôi biết là không phải, nhưng chẳng thể diễn giải

 

rồi tôi cứ mường tượng một cách ngu ngốc rằng đấy là nơi tôi và em sẽ đặt chân đến, chỗ cuối của cuộc hành trình đi tìm cái có thể, tôi vẫn cứ ngu ngốc tin rằng cuối cùng tôi và em sẽ đến được nơi đó, và quả tình là rất khó khăn để mường tượng ra chốn ấy, bỡi mỗi lần sắp mường tượng ra chốn ấy là tôi lập tức bị bôi bẩn trong nghĩ ngợi, gương mặt của đám người hèn hạ, không biết bằng cách nào, cứ đúng vào lúc tôi sắp mường tượng ra chốn ấy là chúng lại chường ra trong nghĩ ngợi của tôi, cùng lúc với sự chường ra những gương mặt hèn hạ bẩn thỉu, là những giọng nói cặn bã, tích tụ của những gian lận, nịnh hót, quì cúi cất lên, giữa những ngày buồn bã của thế kỷ, người ta muốn nói ít đi, hay không còn muốn nói, để cho lắng lại muôn hồn của  núi sông, đám người hèn hạ giống những con thú hoang cứ muốn tru lên, giữa những ngày buồn bã của thế kỷ dường chỉ còn nghe tiếng tru tréo của lũ thú hoang, tôi cứ cố nghĩ ngợi một cách ngu xuẩn rằng tôi sẽ mường tượng  được một nơi chốn tôi và em sẽ đặt chân đến, chỗ cuối của cuộc hành trình đi tìm cái có thể, nơi người ta thường gọi là chỗ không tưởng, quả tình là cái thế kỷ quá khó khăn dù chỉ muốn mường tượng ra một điều không tưởng

 

ông vua có trái tim giả vẫn đi ra đi vào chốn hoàng cung, và những bài giảng cao sâu về chỗ đứng dưới ánh mặt trời như chẳng còn ăn nhập chi với cái thế giới người ta có thể làm ra đủ điều tệ hại, không phải tôi muốn làm cho mọi thứ trở nên nghiêm trọng, nhưng rõ ràng bão tố đang diễn ra theo nghĩa những tác động gãy đổ và những hoang phế, em từ biệt tôi vào buổi sáng có tiếng kêu cứu của đất đai, toàn bộ những cây cối con người và ong bướm vội vã rời khỏi nơi cư trú trước sức tấn công của những tham vọng cuồng nhiệt, lịch sử lấn chiếm của tham vọng chưa bao giờ có thứ cảnh tượng như thể con người không còn kiềm chế nối thứ tham muốn dã thú ngay cả buổi còn tranh giành miếng ăn với lũ thú trên rừng cũng chưa hề xảy ra, nước mắt của những kẻ chạy loạn, và những vạt nắng buồn buổi sớm mai, bỗng tôi cứ thấy vần vũ trong nhận thức những nghĩ ngợi, không phải, chệch hướng của thời gian hay lầm lỡ của lịch sử đang làm tôi cảm thấy hoang mang, những nhà thông thái của thời đại có thể nhìn thấy bản đồ cơ cấu thịt xương con người hay đường đi của mặt trời mặt trăng nhưng không ngăn cản nổi hành xử nông nổi của một ông vua ít chữ, em, hình như ở đó, nơi em đang trú ngụ, cũng đang xảy điều hệ trọng, có phải cỏ cây cũng đang rũ buồn trước sức tàn phá của những biến động thế kỷ

 

 

 

III/

LÃNG TỬ CA

 

có gì như nỗi cô đơn hiện diện trong tâm trí tôi
em sẽ trở lại rừng đầu nguồn vào mùa hoa muồng

tôi phải mường tượng ra lời nàng để phác thảo những chuyến đi
và đề viết về cái thế giới đã sinh ra tôi và em

bây giờ tôi và em tự chăm sóc những nghĩ ngợi của mình
lại cuộc hành trình đơn độc
a, những dấu vết mê hoặc còn đọng nơi con đường đầy bũn

một sớm tôi đi, như có ai vỗ nhẹ lên vai tôi nói những lời tâm huyết
cái bóng của cuộc hải hồ thôi
cái bóng bắt đầu từ đêm ngọn đèn thắp giữa những cổ thư có bao nhiêu người bước ra từ những trang viết thơm mùi cỏ
không sao đâu

nếu vào mùa hoa muồng em không thể trở lại
những ngọn đèn vẫn làm sáng lên những ngõ ngách
hội ngộ
và chia cách
sự êm ái
và nỗi đau
nếu có lạc nhau giữa muôn trùng cây cỏ chẳng qua chỉ là cách thế của hải hồ
tạo tác đã sẵn những loài chim gõ nhịp
bằng tiếng hót
hay bằng cách cất cánh bay
vào những sớm mai hồng lũ chim cất cánh bay
chúng chạm vào vô hạn
tiếng hót hay tiếng cất cánh bay
những ghi chú của thời gian
rồi mãi nhòa đi
hay mãi đọng lại
những thách đố của cuộc trường kỳ chọn lọc
a, tôi đã lạc vào dấu vết cuộc di trú của những giống loài vẫn cứ để cho hơi thở của mình quyện vào quãng đất trời rộng cho đến tận cùng hạn hẹp
những nghịch lý giống những bản tình ca
thơm mùi sông núi
tôi hát vào những buổi sớm mai hồng

 

 

 

em, đã sẵn trong trí nhớ tôi biên niên những cuộc dò tìm

có ai buổi tinh mơ lén đi thu góp những giọt sương
những hoàng hôn rình rập bóng mây đổ xuống cuộc chờ đợi của những con thú ăn đêm
hóa ra mặt đất nơi gánh lấy những ảo ảnh
tháng năm, tuổi tác của cuộc huyễn tưởng
đêm
rừng đầu nguồn chẳng nói chi khi nghe lũ thú giành mồi đuổi bắt nhau
bằng trí tưởng tượng náo nhiệt nhất tôi gối đầu lên vách đá lắng nghe lũ cua cá cãi vả nhau về cách thế có vẻ tùy tiện và hoang đường của tạo tác, vì sao có giống loài có vảy có giống loài không có vảy, vì sao có giống loài có vỏ có giống loài không có vỏ
những chờ đợi [nghìn năm] không thành
những giận dữ, ân hận, tiếc nuối

bỗng tôi như nghe thấy có cái chết xen giữa những lời

đêm

những vì sao trên bầu trời rừng đầu nguồn có vẻ chẳng thèm đếm xỉa đến sự hiện hữu của tôi

cũng chẳng sao nếu đấy là chuyện thật

cũng chẳng sao nếu đấy là thái độ của đất trời

có một  niềm bí ẩn [thật dài lâu] nuôi dưỡng sự hiện hữu của tôi là sự hiện hữu của em

những đêm trí tưởng tôi bay qua vùng trời đất rừng đầu nguồn cứ thấy lả tả rơi không biết bao nhiêu khái niệm từ rất lâu vẫn áp đặt lên cuộc đời tôi, xin chào mi, những khái niệm đã phổ thành những lời nhung gấm, bao nhiêu năm phải mặc vào người chiếc áo đã quá cũ hóa thân những lời nhung gấm vốn là những lừa mị những trăm năm trước đã được những kẻ có chữ chẳng biết vô tình hay cố ý chép thành sách vở, cứ thấy lả tả rơi những năm tháng luôn trừng mắt nhìn vào dịch chuyển, sợ hãi, và đợi chờ, đợi chờ, chỉ mỗi tiếng vỗ cánh của mỗi con muỗi trong đêm cũng đủ để gây thao thức, xin đừng nói gì hết, cứ để cho trí tưởng tôi bay vào chốn không là gì cả, những ngọn lửa cháy lên cái vô cùng, cháy lên cái khôn cùng, tôi hát vào những buổi sớm mai hồng

 

những điệp khúc hư vô, cuộc thoát xác, tôi vẫn đợi chờ phút giây, em, nửa cánh chim chao chiều muộn, nắng mặt trời thì sắp giả từ gương mặt của ngày đương rộ lên tiếng cười trẻ thơ, tôi bước giữa cuộc biến động thầm lặng, nhân gian đang cố ấp ủ chút vĩnh hằng, và lũ thú trên rừng có vẻ chẳng mấy hài lòng về cuộc tiến hóa những trăm triệu năm qua, ví dụ thế, tôi bước đi, và cứ thấy nhẹ tênh thứ số phận người ta cho là chẳng bao giờ gỡ ra được, có phải là có sự lầm lẫn nào đó, thế giới khi đã ở vào tầm ngắm con người cứ rộ lên những uẩn khúc, lưu ly, đương là trong suốt lại rộ lên tiếng thở dài, có vẻ như đã sẵn đúc, ở đâu đó, những thứ có tên là số phận, hay định mệnh, em, một chiều tắt nắng, tôi bỗng thấy mình trượt một bước thật dài, chẳng thấy gì ngoài ánh mắt em, sự trống không mầu nhiệm, tôi hát vào những buổi sớm mai hồng

 

những phả hệ của khổ đau, hay trầm trọng hơn, những phả hệ của tuyệt vọng, thật ra, hết thảy chúng, vào một lúc nào đó trong quãng nhân gian vô định, bỗng vô cớ hiện ra, những bức trường thành u ám, chữ nghĩa bắt đầu khuấy lên thứ cảnh tượng sầm uất: sự ra đời tên gọi các thứ hệ thống, hệ hình, hệ lụy, những thế kỷ trôi qua, văn hóa hơn, nhưng con người lại sản sinh ra quá nhiều thứ nỗi buồn, cho đến lúc chúng có thể thành phả hệ, cho đến lúc có thể có một triết học về u ám giăng mắc mọi ngõ ngách đời sống, nhưng vì sao tôi lại chẳng nhìn thấy chút u ám nào trong tiếng hót của chim, hay trong tiếng gọi mưa của lũ ếch nhái trên đồng làng, hay trong tiếng gù tình của lũ cu đồng trên bờ tre trước ngõ, hay trong cách thức đi lại giữa những tháng ngày của lũ thú trên rừng, em, tôi đã mường tượng  được lời em, tôi phải mường tượng ra lời em để phác thảo cho những chuyến đi, tôi đang  một mình giữa rừng đầu nguồn, và đang sáng lên trong nghĩ ngợi màu trắng hoa muồng,  rồi như con nai buổi sớm nhìn thấy bóng mình nơi dòng suối, tôi nhìn thấy tôi đang lẫn vào hoang dã, tôi hát vào buổi sớm mai hồng

 

cứ để cho quên hết những khúc mắc, những lận đận, những mất mát, những tai nạn xe cộ, tai nạn chính trị, tai nạn lịch sử, cứ mường tượng hết ra vẻ đẹp của một cơn mưa, hay vẻ đẹp của một dòng sông, chẳng hạn, rồi ra sẽ không còn chỗ cho những nỗi buồn, bạn có cảm thấy vui không, tôi mường tượng ra cuộc trò chuyện giữa tôi và những chiếc lá đang rơi rụng nơi rừng đầu nguồn [người ta gọi là sự chết của những chiếc lá rụng, nhưng thật ra đấy là sự náo nhiệt của sống, là niềm vui, rụng, hay chuyển sang hình thù khác của sống] có thể, trong lúc tôi mường tượng ra cuộc trò chuyện giữa tôi và những chiếc lá trên rừng, ai đó đang ngồi nhìn sự tỏa sáng  trên những trang viết của người và của tự nhiên, những con chữ, và những cuộc tình, đằng sau cái náo động của cuộc sống là sự dịch chuyển của những cuộc tình, thầm lặng, và thơm mùi lửa, có những ngọn lửa vẫn cứ cất lên ở đó, tỏa rạng một vùng tâm trí, tình yêu nó là cái một của những toàn thể hợp lại, dịch chuyển chậm, và chắc, đó là tất cả thuộc tính của những trang viết của con người về một cuộc tình, hay những trang viết của tự nhiên về một cuộc thể nghiệm, loài cây hạt trần bắt đầu mọc nhiều, loài thú có nhau [động vật có vú] bắt đầu xuất hiện, và loài thú to lớn nhất bắt đầu biến khỏi mặt đất, trang viết của tự nhiên 65 triệu năm trước, kỷ Créta, người đời sau tranh cãi nhiều về nguyên nhân, nhưng quả thật con khủng long , con vật tiền sử lớn nhất, đã biến khỏi mặt đất 65 triệu năm trước, đám con cháu cá sấu, rùa… có buồn bã thì tổ tiên chúng cũng đã tiêu vong, trong lúc tôi mường tượng ra cuộc chuyện trò giữa tôi và những chiếc lá trên rừng, có thể ai đó đang nghĩ về một nơi chốn cũ, tiền sử nó là khoảnh thời gian làm cho con người ta dễ mủi lòng, buổi tinh mơ người bước giữa trinh bạch của núi rừng, có thể là lũ ốc còn ngủ ngoài suối, lũ nai còn ngủ ở bờ dốc đá, không hề biết, hay hoàn toàn không biết, có một thứ có tên hiện tại hiện hữu quanh người nói chi chuyện tương lai, người hoàn toàn không hề nghĩ buổi cuối ngày có lấy được trái rừng hay có săn được con mang hay không, phía sau lưng là hang động người vừa từ đó bước ra, khói núi còn nghi ngút giữa ánh mặt trời buổi sớm, tại vì sao ở chốn ấy lại có được thứ vóc dáng vô ưu thế nhỉ, tôi mường tượng về những trang viết của tự nhiên thuở ấy, và cảm thấy mủi lòng

 

 

giã,

tháng 12.2018
tháng 01. 2019