Con chim mỏi cánh bay trên xứ sở mấy nghìn năm

 

người đánh xe ngựa đã cho ngựa kéo xe không trở lại cổng ngõ ca đoàn, tôi có cảm tưởng không phải ông chạy xe để kiếm sống, cả buổi sáng ông chỉ có mỗi chuyến khách đi núi Cấm, và trước khi sang Cảng Cá đã ghé cổng ngõ ca đoàn trong chốc lát, còn bao nhiêu thời giờ khác thì  cho ngựa kéo xe không trên con đường nối phía đông và phía tây thành phố như thể để tiêu tốn bớt thời gian trong  đời mình, và, khi ngang qua cổng ngõ ca đoàn, lúc nào tôi cũng nhìn thấy ông cho ngựa chạy chậm lại để có thể nhìn ngắm dãy  biệt thự cổ kính dành cho những nhà thông thái và học viên ca đoàn, tôi đã để ý thấy ông nhìn vào cái ca đoàn từng là chốn dung thân của nàng với vẻ lo âu, nếu không nói là có vẻ rất day dứt, rất buồn bã, hay là ông đang đi tìm điều gì, tôi hỏi, người đánh xe đăm mắt về nơi từ đó ông đã ra đi, không biết đã mất, hay vẫn còn, những thứ tôi đang đi tìm, ông nói, thở dài, sau đó là chúng tôi lại gầy được một cuộc trò chuyện khác, cũng không kém rôm rả như cuộc trò chuyện trước đó một chút, ông già gác cổng vào trong một lúc khi trở ra mang theo cả chàng trai trẻ học viên đã trò chuyện với tôi trước đó, chàng trai  như là kẻ đồng điệu của ông, tôi phục ở hành làng giảng đường một chặp thì giải cứu được cậu ta  khỏi  cuộc vây hãm của những lời lẽ như gấm như hoa đương tuôn ra từ niềm cảm hứng của nhà thông thái lúc nãy đã giảng cho chú về bổn phận công dân, ông già gác cổng nói với tôi về cuộc giải cứu anh bạn trẻ đồng điệu của ông, người đánh xe cười hô hô, kiểu cười như thể để tặng cho công lao ông già gác cổng lúc nào cũng giữ thứ điệu bộ đi đứng của một ông lão nhà quê [chân tay thì có vẻ như đang thừa ra, không biết để vào đâu, cái kiểu vẫn quen đi đứng trên thứ mặt đất chẳng bằng phẳng chút nào ở quê] thì cứ coi như bác vừa cứu vớt được tôi từ cơn lũ đương đại, chàng trai trẻ học viên nói như thể để tỏ lòng biết ơn ông già gác cổng một lần nữa đã giúp cậu ta thoát khỏi cảnh ngày nào cũng phải ngồi ngóng cổ nghe giảng thuyết, giống như có thứ duyên nợ trần gian nào đó, một lần nữa, cũng ngẫu nhiên như trước đó một chút, ông già gác cổng, người đánh xe ngựa, chàng trai trẻ học viên ca đoàn, và tôi, lại ngồi lại với nhau, rồi chúng tôi lại chẳng biết phải bắt đầu từ đâu, bắt đầu từ cái ca đoàn mắc dịch lúc nào cũng giảng thuyết với giảng thuyết, hay bắt đầu từ tiếng ve buồn bã, hay từ tiếng biển nhiều cung bậc, rồi con ngựa đang kéo chiếc xe không đứng ở bên ngoài cổng ngõ ca đoàn bỗng dậm chân, hí lên, có thể là cảm thấy khó chịu khi phải đứng yên một chỗ, con ngựa đã tỏ thái độ bất ưng với chủ, này, ta nói cho mi biết, đây là cuộc gặp gỡ thế kỷ của những con người đang sống trong một thế kỷ mà ngày nào mi cũng mang ta đi trên con đường ngang qua thế kỷ, người đánh xe ngựa bỗng nói to, coi như là mở đầu cho cuộc chuyện trò của chúng tôi, tôi thấy ông già gác cổng rung đùi vẻ đắc ý, còn chàng trai học viên thì chúm chím cười đầy hàm ý,  buổi sáng mùa xuân, tôi và những người bạn ngẫu nhiên cùng ngồi trên chiếc ghế đá đặt ở bên trong cổng ngõ ca đoàn, nơi những tháng năm trước đó tôi đã nhìn thấy nàng ngã xuống một cách đau thương, nàng đã ngã xuống ở bên ngoài một vở kịch chuyển thể từ cái bi quan sang lạc quan, một tín hiệu về một cuộc thất lạc [mà bấy giờ tôi đâu biết] cái buổi sáng mùa xuân như một thứ thông điệp, chẳng biết có gửi đi được không, thứ thông điệp làm bằng trò chuyện giữa những kẻ như chẳng có thứ gì đánh lừa được, tôi nói, ông già gác cổng nói, người đánh xe ngựa nói, chàng trai học viên ca đoàn nói, có khi là tranh luận nhau, có khi là đồng tình nhau, về bao nhiêu thứ chuyện trên đời, có vẻ rất kịch, thì chẳng phải cũng là một thứ sân khấu cuộc đời hay sao,

ÔNG GIÀ GÁC CỔNG [vẫn còn rung đùi, đắc ý, biển có vẻ lặng hơn, dường có con tàu nào đó rời bến, tiếng còi tàu vang lên ẩm ướt, lũ ve chợt im như để nghe ông lão nhà quê nói] thằng cháu nội của tôi nó làm như thành phố đang nuốt mất ông nó, lần nào gửi thư cũng căn dặn ông nhớ phải về quê thăm cháu đấy nhé
CHÀNG TRAI HỌC VIÊN [có vẻ muốn cười mà không dám cười] thành phố nuốt bác, hay là bác nuốt thành phố
NGƯỜI ĐÁNH XE [như vẫn còn nuôi dòng máu diễn thuyết trong người,  chợt đứng lên, khoa tay, nói] nuốt là một từ ngữ mang tính triết học chỉ dành riêng cho loài người, như khi nói nước lớn nuốt nước nhỏ, hay chế độ toàn trị nuốt quyền tự do của con người [nói xong lời đó, ông lại ngồi xuống ghế đá, trầm ngâm]

ÔNG GIÀ GÁC CỔNG [như có vẻ lạc điệu trong mạch chuyện trò] nhưng buổi sáng sớm mai, trên cánh đồng làng, lũ cò mới từ phía tây lại có được lội trên ruộng đồng để kiếm con tôm con cá theo sắc lệnh mới của con người hay không

TÔI [có thể hiểu ông già muốn nói ra điều gì, nhưng cứ hỏi thử cho chắc ăn] có phải bác muốn nói đến thứ sắc lệnh những người đi chân đất đề xướng

ÔNG GIÀ GÁC CỔNG [để lộ sự hồ nghi nơi ánh mắt] có thể là đám mây đen còn sót lại trong đêm kéo qua bầu trời trên đồng làng khiến lũ cò lo lắng

NGƯỜI ĐÁNH XE [giọng buồn] có nghĩa là lũ cò phải chờ
ÔNG GIÀ GÁC CỔNG [tiếp lời người đánh xe] vâng, phải chờ
NGƯỜI ĐÁNH XE [giọng vẫn buồn] tồn sinh vẫn là một cuộc đợi chờ, mãi mãi là một cuộc đợi chờ, nhưng tôi thì không còn đủ kiên nhẫn

TÔI [cố nhìn thử  vào chỗ tâm trạng phức tạp của người đánh xe] nhưng liệu ông có nhìn thấy những thứ ông muốn đi tìm

NGƯỜI ĐÁNH XE [vẫn giọng buồn] một hôm người ta nhìn thấy ở phía cuối chân trời hình thù của một ngày, có kẻ gánh định mệnh bước giữa phù vân, lũ trẻ nít bị mê hoặc bỡi màu sắc lạ, những phụ nữ cố lắng nghe những xao động trong lòng, những ông bà già thì thấy thanh thản trong nghĩ ngợi

CHÀNG TRAI HỌC VIÊN [vẫn coi mình là đồng điệu với ông gìa gác cổng là đang chờ đợi, và giờ đây cố tỏ ra là đồng điệu với người đánh xe, có nghĩa muốn thổ lộ với mọi người rằng mình cũng đang đi tìm] và trong lúc đó thì các chàng trai thấy háo hức trong các dự tính của mình [cậu ta nói xong câu đó thì có vẻ ngượng ngùng]

TÔI [lại cố nhìn thử vào chỗ ước mơ của chàng trai trẻ học viên ca đoàn, và như thể nói riêng với cậu ta] như thế thì mọi người đều phải dịch chuyển như một trò chơi định mệnh

CHÀNG TRAI HỌC VIÊN [lộ vẻ hoang mang] nhưng đó có phải là hình thù của một ngày hay không

TÔI [cảm thấy không vui vì phải nói ra điều lẽ ra bấy giờ không nên nói ra với một kẻ đang mắc kẹt giữa cơn lũ đương đại] vâng, đó là hình thù của một ngày, những người đã chết gọi là sự trống không, những người đang chết, tức những người còn thở và đang đi lại trên mặt đất, thì gọi là trò chơi định mệnh

NGƯỜI ĐÁNH XE [có vẻ như đang rơi  vào một thứ hoài niệm nào đó] đó là một dòng sông đang chảy, và vẫn còn nguyên những người qua lại trên sông, tất cả vẫn còn nguyên, con người là khách qua lại trên sông, vẫn còn gặp nhau, chào hỏi nhau

TÔI [có hơi bất ngờ trước cách nói năng của người đánh xe ngựa] nhưng là ông có chắc thề hay không

NGƯỜI ĐÁNH XE [lắc đầu] tôi cũng không biết nữa

CHÀNG TRAI HỌC VIÊN [cũng lắc đầu] tôi cũng không biết mình có còn đủ sức trốn khỏi các cuộc giảng thuyết hay không

ÔNG GIÀ GÁC CỔNG [cũng lắc đầu] tôi cũng không biết có chờ được cho đến khi con chó của thằng cháu tôi biết nhảy dây hay không

tiếng ve trên hàng keo như đang được thu lại trong
một không gian nhỏ hơn, nhưng nghe chói chang hơn,
mặt trời đã lên cao lắm, cũng gần trưa rồi, lời giảng thuyết

của một nhà thông thái nào đó như đang được cô đặc lại
theo một công thức đương đại nào đó, nghe nặng hơn, và
chật hơn, bất giác như có tiếng cựa mình của biển, không
phải, có gió thổi mạnh, và sóng lớn đó

 

NGƯỜI ĐÁNH XE [bất giác tỏ vẻ lo lắng] tôi vừa nghe thấy như có ai đó gọi mình [giọng ông chùng xuống]

TÔI [nói nửa đùa nửa thật trước vẻ lo lắng của một kẻ như chẳng còn biết sợ trời sợ đất là gì] hay là người ta đang gọi ông ra hầu tòa về tội bỏ ca đoàn mà đi
NGƯỜI ĐÁNH XE [cau mày, nói] văn hiến, và tro tàn, con chim mỏi cánh bay trên xứ sở mấy nghìn năm

TÔI [nói như để cho người đánh xe nói ra những nghĩ ngợi thầm kín của mình] có thể là con chim giả vờ thôi, chứ đâu đã mỏi cánh

CHÀNG TRAI HỌC VIÊN [chợt đứng lên, vẻ sợ hãi] tôi phải về thôi [cậu ta nói, và cắm cổ chạy vào trong]

NGƯỜI ĐÁNH XE [cũng đứng lên] tôi phải đi ngay bây giờ thôi
ÔNG GIÀ GÁC CỔNG [cũng đứng lên] nhưng tôi thì phải chờ
TÔI [nhìn thấy con ngựa chòm lên, nên kêu to] kìa, con ngựa

 

nhưng chẳng còn kịp, con ngựa đã kéo chiếc xe không
chạy về hướng núi Cấm, có con tàu nào đang cập cảng,

tiếng còi tàu ngân lên ẩm ướt, lũ ve trên hàng keo dọc
bờ rào ca đoàn vẫn ra rả, tiếng giảng thuyết của một nhà

thông thái nào đó vẫn ra rả, người đánh xe, ông già gác
cổng, và tôi, cả ba chúng tôi cắm đầu cắm cổ đuổi theo

con ngựa với chiếc xe đến hụt cả hơi\

 

 

 

giã tháng 4.2018

Leave a Reply

Your email address will not be published.