ở miền đất ấy [4]


Đã đăng Ở miền đất ấy
[1][2][3]

 

4/ Có một nền văn minh, nếu không muốn nói là sáng giá, đã bị chôn vùi dưới chân núi Đưng.

Anh đi làng Nhút làng Dìng, đi chín suối mười dốc, gặp không biết mấy nhiêu cô gái, vẫn quay về làng mình để đeo vào cổ em chiếc xi tiu xinh đẹp do chính tay anh làm ra.

Lời người thợ nấu sắt nói với người yêu của mình trong Giót, cuốn sử truyền miệng chép về nền văn minh núi Đưng. Điều này có nghĩa nền văn minh đã bị chôn vùi là thuộc thời kim khí. Ở núi Đưng có nhiều người thuộc Giót. Nhưng chỉ ông Khơn ở làng Riềng là thuộc từ đầu chí cuối. Và chỉ cô giáo Liêu là kể được Giót bằng tiếng tiếng Việt phổ thông. Lần nào nghe  Liêu kể Giót, tôi cũng rơi vào thứ tình cảm nửa tin nửa ngờ. Bỡi những gì gọi là văn minh núi Đưng thuở ấy có vẻ như chẳng dính dáng chi đến cuộc sống hiện tại của người núi Đưng. Hiện tại thì người núi Đưng vừa làm lúa rẫy vừa làm lúa nước, và ở nhà sàn. Trên vách nhà sàn của ông bà Dên còn bức ảnh Liêu chụp chung với các cô giáo vùng cao lúc học lớp sư phạm cấp tốc ở huyện. Liêu chỉ còn để lại mỗi dấu tích đó. Còn những thứ khác như giọng nói, tiếng cười, hay dáng đi , là thuộc về thời khác, tôi có cảm tưởng là rất xa lúc nằm trong căn nhà sàn nghĩ ngợi về Liêu. Vào lúc gần nửa đêm hôm ấy tôi  nghe tiếng thở ông Dên có xen lẫn thứ hơi thở nặng nề và gãy khúc. Còn bà Dên thì chốc chốc lại khẽ rên, những tiếng rên vừa phát ra liền tắt nghẽn nơi cổ họng. Người ta bảo đó là nỗi đau trong giấc ngủ. Những thứ tôi nghe thấy đó là xảy ra cùng lúc với việc tôi nằm nghĩ ngợi về Liêu. Nhưng nếu chuyện ma xoát là thật thì sao? Theo cuốn sử truyền miệng của người núi Đưng thì người Xoát và người núi Đưng là văn minh cùng một lượt. Rồi chiến tranh lại xảy ra giữa hai giống người ấy. Người Xoát chết trong cuộc chiến tranh hóa thành ma xoát. Chuyện xảy tự thời xưa cũ, lẽ ra chẳng còn phải lưu tâm nghĩ ngợi. Nhưng ở núi Đưng người ta vẫn thừa kế nỗi sợ hãi những đời trước truyền lại. Bà Dên vẫn nghĩ lũ ma xoát còn lẩn quất đâu đó để ám hại con gái bà.

Leave a Reply

Your email address will not be published.