làng Cù/
chuyện thác sinh/
và ta/
chẳng ai biết bài hát ấy do ai làm ra và làm ra tự bao giờ, nhưng ở làng Cù nhỏ bé của tôi, suốt mấy trăm năm qua, người ta vẫn cứ thấy thích hát bài hát lúc hát thấy hay, thấy thích, nhưng chẳng rõ là mình đang hát về cái gì,
ông một chết thành ông hai,
ông hai chết thành ông ba,
ông bốn là con ông ba,
ông năm là con ông bốn,
ông năm chết để thành ông sáu,
ở làng Cù nhỏ bé của tôi suốt mấy trăm năm qua người ta vẫn hát bài hát, lúc thì nghĩ đấy là lời sấm, lúc lại cho là những lời tầm phào, nhưng khi ngài trưởng làng ấy chết, người làng xì xào bàn tán rằng ông ấy là ông sáu, người ta cứ theo bài hát kỳ dị kia mà đoán ra rằng ngài trưởng làng vừa tạ thế là con của ông năm, ngài trưởng làng chết ở cái tuổi gần sát nút với tuổi trời ban, tuổi trăm, sự cầm cân nảy mực ở một ngôi làng nhỏ bé được trời chi trả cho tuổi thọ như thế là hậu hĩnh lắm, chỉ có điều hơi tiếc là bà trưởng làng mắc cơn bịnh ngặt nghèo của thế kỷ, bịnh ung thư, chết sớm quá, thành ra ngài trưởng làng chẳng có con cái để nối dõi, người ta cho là ngài quá buồn bực mà đi tới quyết định phải ăn dần xương thịt của mình cho mau tới cái chết, ngài bắt đầu ăn những ngón tay của bàn tay trái của mình, không ai nhớ đích xác khi còn sống có phải ngài trưởng làng cầm đũa tay phải hay không, chỉ đoán là ngài cầm đũa tay phải nên mới quyết định ăn những ngón tay trái trước như thế, ngài vốn tính nghiêm khắc và dễ nóng giận nên chẳng ai dám can ngăn quyết định hơi khác đời ấy, cho đến lúc ăn hết bàn tay trái, ăn vào gần tới cùi chỏ, thì ngài lệnh cho những người làng lâu nay ngài cho là thân thiết với mình phải hành động y như ngài đang hành động để tỏ lòng kính trọng đối với ngài, cũng gần cả vài mươi người làng được ngài trưởng làng cho là thân thiết với ngài, có nghĩa đã có vài mươi người làng đã ăn cánh tay trái của mình gần đến cùi chỏ, lúc ngài trưởng làng tạ thế thì bọn họ đang nằm liệt giường, có lẽ là do tới hai thứ đau đớn cộng lại thành ra họ chẳng thể cùng người làng lo việc ma chay, đau vì được xem là thân thiết với trưởng làng, và đau vì phải tự hủy bỏ thịt xương của mình, theo tục lệ của làng, lúc chưa có trưởng làng mới, các vị trưởng lão của làng phải đứng ra lo công việc của làng, trước những xôn xao của người làng về ngài trưởng làng vừa tạ thế, các vị trưởng lão đã quyết định mở hòm rương lưu trử những di chúc của tiền nhân xưa nay theo tục lệ của làng chỉ có trưởng làng mới có quyền mở ra xem, với mục đích may ra có thể tìm thấy những hiểu biết nào đó về vị trưởng làng lúc sinh thời đã có những việc làm khác đời, từ những văn bản mới nhất, các vị trưởng lão ngược về những văn bản xưa hơn, và thấy chép ở một di chúc viết cách đấy non nửa thế kỷ,
…ngài trưởng làng chết lúc chưa đầy bảy mươi, tức, chết lúc chưa tới tuổi xưa nay hiếm, song cách thức trị dân của ngài thì thật khó quên, đôi lúc có hơi nóng giận, quát nạt dân, song, vẫn tỏ ra là rất yêu dân, hiềm nỗi vào những ngày cuối đời lại xảy chuyện hơi lạ, là ngài thích chích máu của mình để uống, ban đầu là tự chích máu mình uống, sau thì lệnh cho dân làng phải phục vụ ngài về việc ấy, có nghĩa, hằng ngày, ít nhất phải có một dân làng chích máu cho ngài uống, cho đến lúc ngài mất thì hầu như ngài đã uống máu của hết thảy dân làng, sau khi ngài chết, thần linh đã mách bảo với các trưởng lão của làng rằng ngài chính là do ngài trưởng làng đời trước đã thác sinh mà có, nay truyền lại những lời này để cho cháu con biết mà phụng tự tiền nhân cho chu đáo,
thác sinh, quả tình chuyện thác sinh đã từng diễn ra và đang diễn ra ở cái làng quê nhỏ bé của tôi, không dám công bố cho dân làng biết, nhưng các vị trưởng lão đều cho rằng vị trưởng làng vừa tạ thế là do một vị trưởng làng tiền nhiệm nào đó đã đầu thai mà có, bấy giờ các vị trưởng lão có vẻ hoảng lắm, cứ theo hỏi tôi là phải làm sao, là người có chữ nghĩa nhất làng nên anh phải nói ra cái kế sách làm sao để đừng xảy ra chuyện ghê gớm ấy nữa, các vị đã bao vây kẻ mang tiếng có nhiều chữ nghĩa là tôi, nhưng quả tình là tôi chưa bao giờ tiếp xúc với thứ sách vở nói về việc trừ khử chuyện đầu thai quỉ quái ấy, cuối cùng thì các vị trưởng lão đã đi đến quyết định như thế, khi quan tài của ngài trưởng làng đã được đặt vào huyệt mộ, người ta thấy các nhạc công trong dàn nhạc đưa ma đã ném hết các nhạc cụ của mình xuống huyệt mộ, những đàn cò đàn nguyệt, những trống, phách là đều được chôn theo ngài trưởng làng, không giống những đám ma khác là dàn nhạc đưa ma phải rước vong hồn người chết quay trở lại nhà, các vị trưởng lão quyết không cho ông ấy quay trở lại làng, nhưng tôi thì vẫn cảm thấy lo lắng là biết đâu ngài trưởng làng đã thác sinh ở đâu đó trước khi các vị trưởng lão ra sức ngăn chận
