Nuối tiếc và lãng quên

(từ một cuộc rong chơi giả định)

tôi nhớ là những năm tháng ấy tôi vẫn lẩn quất nơi ngôi làng nhỏ bé luôn lặng lẽ chờ đợi một điều gì đó như là sự biến hóa giữa sỏi đá và thi ca, hiện thực ở đây là được nuôi dưỡng bằng mộng mị, và tôi có đến những nơi chốn ấy thật, hay là giả sử có đến những nơi chốn ấy thật, thì cũng chỉ là để củng cố thêm sự chờ đợi,

đứng nơi bờ con sông ấy, tôi một mình một ngựa, bơ vơ giữa  cõi người đa phương rối rắm, người ta sắp treo cổ một vị nguyên thủ của đất nước, ba nô áp phích treo đầy các ngả đường trên mặt đất, các vị chủ nhân các học thuyết mới như đang kiệt sức trong giai đoạn nước rút hoàn thành các học thuyết về luân lý đương đại, chữ nghĩa giấy bút giữa thời của trí tuệ cũng mệt nhoài như những gái điếm ở những thành phố hiện đại, cái vùng đất đặt sệt mùi phù sa cổ đại cuốn hút tôi vào một ngày bước ra từ ký ức mơ hồ vị anh hùng từng để lại dấu tích trên tấm bản đồ văn hóa của thế giới, xin chào Gilgamesh sứ giả của thời gian, tôi ngả mũ nói, Mesopotamia đang chờ các người đấy, vị anh hùng nhìn tôi nói, và thế là một mình một ngựa tôi bắt đầu cuộc rong ruổi, đứng ở bờ con sông ấy tôi có cảm thấy ân hận về quyết định nông nổi của mình, nhưng cái ý định quay trở về làng đã được bãi bỏ khi cô gái ấy bất chợt xuất hiện, hình như là ông từ một nơi rất xa mới đến, cô gái nói, tôi hỏi làm sao mà biết, cô ta bảo nhìn con ngựa tôi đang cỡi thì biết, tự thời vua Cyrus em đã trông thấy giống ngựa này, nó là loài ngựa miền viễn đông, mấy tiếng miền viễn đông thốt ra từ miệng cô gái như lời xác nhận rằng tôi không còn là khách cô độc trên thứ đất đai được nuôi dưỡng bằng cả màu mỡ lẫn cuồng nộ của những dòng sông, nhưng dường như là ông đang có điều chi phải nghĩ ngợi, cô gái chợt hỏi, vẻ ranh mãnh, tôi phải nói dối là chỉ cảm thấy hơi mệt vì đường xa và cố dấu đi những cảm thức khó tả nếu không nói là hơi rối rắm khi cùng lúc phải tiếp cận với cả những cũ kỹ nghìn năm lẫn những rực rỡ tân kỳ, bấy giờ trước mặt tôi là cô gái tóc tai quần áo như vẫn còn nguyên bụi bặm thời cổ đại vừa chen ra khỏi những người ngợm ngựa xe trên những con phố chật ních những âm thanh và mùi vị các thứ văn hóa của loài người đương đại, chỉ mỗi thứ đàn hát nhảy nhót trên các đường phố cũng đủ làm tôi rối trí chẳng biết phải chia sẻ thế nào vì chẳng biết đó là thứ âm nhạc ngợi ca cuộc sống hay ngợi ca một thứ gì đó, một học thuyết mới về loài người, một phát hiện mới về loài khỉ, hay đó là thứ cách thức bày tỏ nỗi phẫn nộ về một điều bất ưng nào đó đang cần đến sự chia sẻ, hay là ông hãy đi với em, cô gái chợt đề nghị, và lập tức trèo lên ngựa của tôi, ngồi trên lưng ngựa tôi có cảm tưởng mình là một vì vua đang làm một cuộc cách mạng làm rung chuyển thế giới cổ đại, là đang khiến cho một nữ nô lệ trở thành một nữ hoàng, em vốn là cô gái miền thượng nguồn sông Nile đã bị vua Sumer bắt đem về vương quốc của ngài, mãi đến thời vua Nebuchadnezzar của người Chaldee em vẫn còn là gái nô lệ, ngay lúc leo lên ngựa để đi với tôi, cô gái đã cho tôi biết cô ta là ai, vào mùa ấy Mesopotamia nóng lắm, từ trên bầu trời cao lồng lộng nắng mặt trời tháng tư như đang trút lửa xuống thứ mặt đất nghìn năm vẫn cứ trống trải, thời ấy thì người Hittite cũng xua quân theo con đường này, nữ hoàng yêu dấu của tôi nói, tôi thấy loáng thoáng trong ký ức sách vở của mình cái giống dân thô bạo mắt to miền cao nguyên Anatolia với những ngọn giáo bằng sắt đi tới đâu máu người chảy tới đó, là tôi đang cho ngựa bước chầm chậm về phía thượng nguồn sông Tigre, về phía quê hương của người Hittite tàn bạo, còn nữ hoàng yêu dấu của tôi thì có vẻ đang yên ổn giữa vòng tay che chở của tôi, nhưng là em định đưa tôi đi đâu đây, lẽ ra tôi phải hỏi điều ấy từ lúc cô gái đề nghị tôi hãy đi với cô ta, rồi em sẽ cho ông thấy con người là loài giống thế nào, mãi sau đó tôi mới hiểu đó là câu trả lời của cô ta, còn lúc ấy tôi chỉ thấy thích thú với cách nói năng hoạt bát của cô gái Mesopotamia, hay em chỉ là nữ nô lệ của thi ca cổ đại, tôi đã đùa nói với cô ta thế, nhưng hóa ra lại là chuyện thật, xây xong thư viện Nineveh, vua Ashurbanipal đã cho em làm người giữ sách, cô gái nói xong lời ấy thì quay lại nhìn tôi, và nói như hát,

ngươi hãy ngồi thinh lặng và đắm mình trong bóng tối hỡi con gái của dân Chaldee”,

là em vừa nhắc đến con cháu vua Nebuchadnezzar của người Chaldee, thưa phải, có vẻ ông cũng rành về Mesopotamia, ngựa của tôi bỗng khựng lại, một quang cảnh đổ nát hiện ra nơi bờ con sông Tigre, xưa nơi này là cung điện Nineveh, cô gái nói, và những cột tháp là được mang về từ Thebes còn thợ xây là các nô lệ bắt được ở bên kim tự tháp Kheop, tôi tiếp lời, như thể để cho cô gái biết tôi cũng có biết về cung điện Nineveh, nhưng đấy là chuyện ngày xưa,  cô gái nói, còn bây giờ thì sao, tôi hỏi, và cho ngựa đi thật chậm, và mây ở đâu bỗng kéo tới bầu trời ở trên đầu, nhưng cô gái bảo không phải là mây, xương thịt con người ta khi không còn là xương thịt thì hóa thành niềm nuối tiếc hóa ra con người là giấc mơ đã mất, cô gái nói, chợt có vẻ khác thường, và tôi như bắt đầu nghe thấy hương thơm của miền đất giữa hai sông đang tỏa ra từ nàng, nhưng những nghìn năm qua là em đã mơ thấy những gì, thưa, muốn trở thành niềm lãng quên, tôi âu yếm với cả lời mình vừa thốt lẫn lời đáp lại của nàng,

nhưng những nghìn năm qua em cứ để cho xương thịt mình trôi đi giữa những ngọn lửa những con quạ tham tàn đã đốt lên nơi bờ sông Nil vào một sáng lũ cua cá trên sông bơi trối chết về phía thượng nguồn để kịp lễ hiến tế do lũ quỉ nói tiếng Semitic bày ra ở cao nguyên Nubia, những bài ca chiến thắng của bọn man rợ mang hình thù những bữa tiệc đầu người, rượu tân chủ tràn vách đá, rong rêu cuộn mình giữa cơn cuồng nộ, em rơi vào cơn mơ sa mạc, gió, những con lạc đà bị khoét mất bản ngã, lắc lư xương cốt, văn hiến đã bị hốt khỏi chốn ngàn năm, các vị thần trên các kim tự tháp chẳng thèm nói nửa câu, ở miền đất giữa hai con sông em trở thành thứ con vật vừa để thồ hàng vừa để làm trò hoan lạc với các vì vua và với đám quân sĩ của các vì vua, lịch sử cứ lần lượt rơi vào tay các vị chủ tể các miền đất giữa hai sông và các miền đất ở hai bên hai sông, các vị vua thì lần lượt tắm gội bằng cả vinh quang lẫn sỉ nhục, còn em những nghìn năm qua vẫn mặc  chiếc áo nữ nô lệ sông Nil…

kìa, đã đến giờ, nàng chợt thôi nói, và hỏi tôi có nhìn thấy gì không, tôi nói là tự nãy giờ chỉ nhìn thấy những đám mây vần vũ trên đầu, nàng lại bảo không phải là mây, đã đến giờ điểm sách nên em phải đi, ông cứ chờ em ở đây, nàng nhảy xuống ngựa, căn dặn, tôi thử nhìn lên bầu trời trên đầu, qủa chẳng phải là mây, mà là những cánh tay đang thò ra như đang cố nắm bắt một thứ gì đấy, và nơi bờ sông Tigre như có rất nhiều người đang ngồi cúi gằm mặt xuống đất, tiếng của nàng, phải, là nàng đang ngồi ở trên một chiếc ghế kê lơ lửng ở trên cao,

“phải chăng đây là con người đã từng làm rung chuyển mặt đất, từng làm cho các nước đảo điên, từng biến thế giới trở nên như sa mạc”,

tôi đã nhớ ra, là nàng đang trích đọc Isaiah, về cái quá khứ lừng lẫy của vua Nebuchadnezzar của người Chaldee, và tôi cũng đã hiểu ra, là cho đến lúc ấy nàng vẫn là nô lệ của những vì vua đã chết,

“chính là đức vua đã truyền rằng…”,

lại là tiếng nàng, tôi hoảng quá, toan quất ngựa chạy khi nhìn thấy đám người nơi bờ sông bỗng quằn mình giãy dụa, nhưng nàng đã kịp đến ngồi trong vòng tay tôi, ông đừng sợ, đám xương tàn của các vị chúa tể các triều đại đã mất  đang quằn quại trên niềm nuối tiếc, nàng giảng giải cho tôi hiểu trong lúc từ nơi bờ sông Tigre cứ tru lên những tràng dài ghê rợn, giờ thì em phải từ biệt ông, người nữ nô lệ sông Nill nói, đấy là tất cả những tin tức về nàng tôi biết được ở Mesopotamia, người nữ nô lệ sông Nill bảo nàng yêu tôi  vì suốt những nghìn năm qua chỉ có tôi là kẻ duy nhất nhìn thấy nơi cư ngụ của trái tim nàng, vua Cyrus đã ném em xuống sông Tigre, những nghìn năm qua em là nước của dòng sông ấy, nàng nói, cầm lấy bàn tay tôi, đặt lên đó một giọt nước sông Tigre, để lãng quên hay là để nuối tiếc, tôi hỏi, em cũng chẳng biết nữa, nàng đáp, hôn lên bàn tay tôi, và nhảy xuống sông trở lại.