Lũ các người hãy cứ việcđi tìm những thứ chẳng bao giờ có.Lời của các vị thần núi Nung
Đây là làng ven sông. Mình hẹn gặp nhau ở làng ven sông, anh quên rồi sao? Em phải đi cùng anh mới đến được đầu nguồn của sông.
Không biết là nàng từ trong ý nghĩ của ta bước ra. Hay là từ dưới sông bước lên thật. Ta thấy là nàng từ dưới sông bước lên. Và chào ta. Mừng rỡ. Như là vừa đi đâu đấy. Và gặp lại. Ta nói là ta có nhớ. Làm sao quên được. Ta nói. Và cứ thấy là mình có hẹn với nàng thật.
Từ đây đến đầu nguồn của sông còn xa. Anh phải đi cùng em. Lúc cha em còn sống ông có nói là phải đến đầu nguồn sông mới tìm lại được những gì đã mất. Mà anh đã nói với em là anh cũng phải đến đó để tìm lại những gì đã mất.
Phải. Ta nhớ là ta đã nói với nàng như thế, rằng ta cũng phải đến đó để tìm lại những gì đã mất. Hồi cha ta còn sống ông cũng nói rằng ta phải đến đó. Nguồn của con sông là nguồn tất cả. Ông nói. Dòng họ nhà ta thuộc tộc người đa số. Nhưng dẫu có đông mấy thì cũng phải chết dần mòn trong nỗi đau mất mát. Con phải đến đó để tìm lại những gì dòng họ nhà ta đã bị đánh mất. Cha ta nói. Ông nói trong cơn hấp hối. Buổi chiều cha ta hấp hối thì ruộng đồng làng ta cũng đang hấp hối. Có thể là ăn cỏ để sống qua ngày được không. Cha ta nói. Đã sắp ngửa hai bàn tay trắng ra đi mà cha ta vẫn cứ thấy luyến tiếc cái mặt đất đầy thương tích. Mặt đất thì đầy thương tích mà con người trên mặt đất thì bơ phờ như tàu chuối sau hè sau bão tố. Nhà ông nó hãy yên lòng nhắm mắt. Mẹ ta nói. Và bà vội nhắm hai mắt lại như thể để khỏi nhìn thấy gầy guộc sắp vĩnh viễn thôi tồn tại. Nhưng ta biết làm sao cha ta yên lòng được vì con người sắp ăn cỏ, làm sao yên lòng khi những con người chất phác đang bước theo bước chân trâu trên ruộng bỗng hóa ra kẻ ăn nói ngược ngỗ, bề trên, bỗng hóa ra kẻ khác, bỗng nói ra những lời xấc xáo, thần thánh, khiến ruộng đồng điên đảo. Con hãy đến đó, đến đầu nguồn của sông. Lời cuối cha ta nói ra khi ruộng đồng làng ta không còn đủ sức cho cơm áo cho con người.
Thì chẳng phải anh đã nói với em rằng anh cũng mất mát như em hay sao. Anh nói là cha anh cũng không còn. Thì chẳng phải em cũng thuộc tộc người đa số như anh, và dòng họ nhà em cũng chết dần mòn trong nỗi đau mất mát hay sao. Cái buổi chiều cha em ra đi thì những người thân nhà em cứ gào lên, rằng kẻ ra đi là có thể sẽ yên ổn hơn những người ở lại, kẻ ra đi là sẽ mãi mãi chẳng còn nghe thấy những lời lẽ nửa điên khùng nửa thần thánh của kẻ trông coi cơm áo những người còn sống, chẳng còn nghe thấy cái giọng ngả ngớn, ngu ngốc suốt sáng suốt chiều, ngu ngốc ngả ngớn mà cứ làm như thông thái, dạy đời, chẳng còn nghe thấy cái giọng nịnh nọt, hèn đớn của đám quan thu thuế của triều đình đang ngày đêm cúc cung tận tụy, những người thân của nhà em là cứ gào lên, họ cứ gào lên là mình đang mất hết tất cả.
Không biết là nàng từ trong ý nghĩ của ta bước ra. Hay là từ dưới sông bước lên thật. Ta thấy là nàng cho thuyền ghé vào mép nước. Rồi bước lên bờ. Khi đến làng ấy thì ngựa của ta bỗng dừng lại. Và nàng thì từ dưới thuyền bước lên bờ. Là đang vào thu. Cứ nghe như có thứ tiếng động mơ hồ nào đó đang gõ lên ký ức của ta. Êm ái. Xa xăm. Đã từng gặp em ở đâu đấy sao? Tra hỏi như thể để đền bù những nỗi đau mất mát. Và ta bỗng nhận ra rằng mình đã gặp nàng từ rất lâu. Rất lâu. Chúng ta yêu nhau trong nỗi đau mất mát. Ta nói. Và nàng thì cứ nhìn ta. Em đã chờ anh suốt mấy ngày qua. Nàng nói.
Nhưng giờ thì em đã có anh. Giờ thì anh và em cùng đi tìm những gì đã mất. Là đang mùa thu. Mùa của những mất mát. Nhưng không sao. Vì chúng ta đã gặp lại nhau.
Thì bấy giờ ta vẫn nghĩ là ta đã quen nàng từ rất lâu. Giờ, anh và em đã gặp nhau, tốt rồi. Ta nói. Chúng ta yêu nhau trong nỗi đau mất mát. Nàng nói. Và mùa thu như thể đang ngừng lại để chiêm ngưỡng cuộc tình có vẻ tiền định giữa ta và nàng. Sắc vàng của lá trên các vòm cây hai bên bờ con sông là như thể là đang chuyển lại thứ màu sắc của thuở ban đầu. Anh có nhầm không em? Ta hỏi. Không nhầm đâu. Nàng khẽ đáp. Và từ nơi ngôi làng ven sông như lúc ẩn lúc hiện vang lên những tiếng thét như đang có ai đó áp bức ai đó. Chẳng làm gì được ta đâu. Nàng nói. Và ôm chặt lấy ta. Ta nghe thấy như đang chảy bồng bềnh một dòng sông khác. Dòng sông ước mơ. Ngàn năm ước mơ. Trăm năm ước mơ. Một ngày ước mơ. Lấm tấm mưa trên con nước bồng bềnh trần thế. Bồng bềnh khúc tự tình mùa thu. Đấy là dòng sông vĩnh hằng em à. Ta nói. Dạ, là dòng sông vĩnh hằng. Nàng nhắc lại lời ta. Và từ ngôi làng ven sông người ta khiên ra nơi bờ sông một người đang bị trói chặt. Chẳng biết là người của bộ tộc nào trói người của bộ tộc nào. Cũng chẳng biết là người của vua đất nước nào trói người của vua đất nước nào.
Không sao đâu anh. Mấy ngày nay chờ anh trên dòng sông này em vẫn thấy bọn họ làm như thế.
Con ngựa của ta cứ nhảy chòm lên. Và rống lên. Còn bọn họ thì cứ lặng lẽ làm công việc của mình. Những người không bị trói là dùng búa để bửa đầu người bị trói. Để coi nó có còn đầu óc chống lại vua… Những người không bị trói vừa bửa đầu người bị trói, vừa nói, vẻ khiên cưỡng, như thể là bọn họ đang phải nhắc lại những lời ai đó buộc họ phải nhắc lại.
Hay là anh hãy xuống thuyền đi cùng em. Đi trên bờ nhiều phiền toái lắm. Cứ để cho ngựa đi một mình ở trên bờ. Còn anh và em thì đi bằng thuyền. Họ đã chẳng thèm ăn chúng ta, thì cũng chẳng thèm ăn ngựa của anh đâu.
Nhưng chẳng phải như nàng nói. Lũ cá trên sông đã gây phiền toái. Trong lúc nàng cất tiếng hát để lấy đà chèo thuyền đi, lũ cá đã tập hợp lại thành một dải dày đặc ở trên sông. Mấy ngày nay chờ anh, em vẫn hát như thế, em hát, và lũ chúng thì lắng nghe. Nàng nói. Thì lòng ganh tỵ của lũ cá cũng chẳng kém con người, không cho em chèo thuyền đi là vì lũ chúng trông thấy có anh ở bên em. Ta nói. Và nàng đành để cho ta trở lên bờ. Phải đến đó cho bằng được, nghe anh, đến đầu nguồn của sông. Nàng căn dặn. Vẻ tha thiết. Và hôn lên vầng trán của ta. Ta đã yên vị nơi yên cương, nhưng con ngựa của ta cứ chòm lên như thể là không chịu đựng được mùi máu người đang chảy lan khắp bờ sông. Và dưới dòng sông, nàng vừa chèo thuyền, vừa ngửa mặt về phía ta, hát
Sao chúng ta lại nhận ra nhau giữa trần gian muôn nẻo. Hãy cùng em đi về phía ấy. Trôi lên trời một khúc sử.
2012-2016
