Rốt cuộc thì chuyện gì đã xảy ra

mùa đông, đám người lạ tràn vào thành phố, tôi đem giấu nàng dưới những cơn mưa, em hãy tạm ở đó chờ cho đến lúc bọn họ ra đi, tôi nói, nhưng như thể một cuộc lấn chiếm qui mô được hợp thức hóa một cách mặc định trên các phương diện xã hội học, sử học, triết học, kinh tế chính trị học, và ngay cả trên các phương diện mang tính hiện đại mới mẻ, các phương diện điều khiển học, tự do áp bức học, sự có mặt của đám người lạ nơi thành phố tôi đang sống như một sự kiện lịch sử đã rồi, thành phố như cứ rung lên vì sự gia tăng đột ngột lượng người và xe cộ, những đòan xe đầy ắp người và vật dụng tiến vào thành phố, ngang nhiên, thông suốt, có nghĩa không gặp  bất cứ trở ngại nào, như thể đấy là những hành động sau những ký kết, hay cam kết, có tính chất lịch sử chính trị nào đó, để vào thành phố tôi đang sống, đám người lạ mang theo tất cả những gì bọn họ đã gầy dựng được trong cuộc đời mình, vợ con, chồng con, tiền bạc, chức tước, áo quần, giày dép, những nghĩ ngợi, những cảm xúc, và cả những thế giới quan, tôi dòm thử vào tòa thị chính, nơi dành cho những người làm công việc cai quản thành phố, không còn thấy những gương mặt quen thuộc, chỉ toàn người lạ, tôi đội mưa tới chỗ nàng, thành phố sắp có biến động lớn, tôi nói, em cũng đang linh cảm như thế, nàng nói, những cơn mưa đông tiếp tục đổ xuống thành phố xóa hết các thứ dấu vết xe cộ của đám người lạ đã để lại trên các cửa ngõ vào thành phố, những cơn mưa có vẻ như đang muốn đánh đố tôi với nàng rằng đằng sau vẻ lặng lẽ có vẻ vô tư không chắc chắn mấy của đám người lạ ấy là những gì, một sáng mưa tầm tã, từ chỗ nàng quay về, tôi đã gặp người đàn ông trước đó đã được dân thành phố gọi là con người của thời cuộc, bỡi cứ xem cách đi đứng nói năng của ông là người ta có thể đoán biết sắp xảy ra điều gì, một biến cố chính trị, một sự cố kinh tế, nếu không, cũng là một câu chuyện chính trường đặc biệt nào đó, sau bao nhiêu năm bặt dạng, bỗng sáng hôm ấy người ta trông thấy ông xuất hiện giữa thành phố, lần này là dịp may hiếm có của lịch sử, ông dừng lại trước tôi và mấy người nữa, nói, cái cách phát ngôn ngắn gọn, hàm xúc và đầy ẩn ý, rồi liền bỏ đi như thế khiến tôi cảm thấy rất khó khăn trong suy đoán, và ngay sáng ngày hôm sau tôi lại nhìn thấy ông trên chiếc xe sơn màu nhà binh đang chạy chầm chậm trên đường phố, nơi thùng xe ba bến bốn bề đều bằng chấn song sắt, rõ ràng là ông ấy với nhiều người khác nữa, đều mặc đồng phục màu xám nhà binh như màu chiếc xe, cùng ngồi trên hai hàng băng kê hai bên thùng xe, tôi có lập tức nghĩ đến trường hợp các phạm nhân, nhưng cũng lập tức xua tan ý nghĩ ấy, vì thật vô lý và cũng thật khủng khiếp làm sao khi nghĩ ông là phạm nhân, chuyện con người được mệnh danh là người của thời cuộc chợt bỏ thành phố ra đi rồi chợt quay về rồi lại chợt ra đi một cách bí ẩn giống như một thứ biến cố để trêu cợt nghĩ ngợi kẻ khác, trí tuệ tôi mách bảo rằng có điều gì đó thật bất thường, nếu không nói là khủng khiếp, đang xảy ra trong thành phố, những ngày ấy tôi sống trong thứ ý nghĩa rằng con người tồn tại như một hữu thể biệt lập trong các cung bậc buồn, vui, lo âu, sợ hãi, giữa mớ hỗn độn của máu xương, hoa gấm, thù hận, tôi cũng chẳng biết sự có mặt của đám người lạ trong thành phố là dịp may hiếm có của lịch sử, như cách nói của con người được mệnh danh là người của thời cuộc, hay là ngược lại, một ngày khác nữa lại diễn ra như một ghi chú quan trọng nữa trong nhận thức của tôi, sau những ngày mưa dầm, trời chợt tạnh ráo, mặt trời lên tỏa nắng rực rỡ như đang đánh thức mọi kiểu tư duy của các loài, cây xà cừ trước nhà ông cụ kế bên nhà tôi tỏa bóng mát gần kín khoảng đường phố trước nhà, sự xuất hiện của ông cụ sáng ấy cũng thật bất thường, tôi thấy ông mang chiếc vò đất nung đặt dưới bóng cây xà cừ  rồi cẩn trọng vốc từng vốc bóng mát bỏ vào vò, có một cách để cho con người nhận ra mình là ai là bằng cách chạm vào những chiếc bóng, ông cụ vừa vốc bóng cây xà cừ bỏ vào vò đất nung vừa nói, là ông đang trò chuyện với người hàng xóm là tôi, nhưng đây chỉ là bóng của một cây cổ thụ mà bác, tôi nói, cái bóng còn thực hơn cả cái tạo ra cái bóng, anh không nghe đã có lệnh của tòa thị chính là sẽ thay hết nhựa đường phố, thay hết tên các đường phố, thay hết các cây cổ thụ trước mặt các nhà trong thành phố, các thứ đó cũ rồi, thay xong các thứ đó là người ta thay máu người thành phố nữa đấy, cho nên phải để lại một chút gì đấy của những người đi trước cho những người đến sau, lời ông cụ, trong một giấc mơ của tôi diễn ra ngay giữa ban ngày, sau đó, lại trở thành tín hiệu của suy tàn, ở trong mơ tôi thấy người ta khai quật thành phố tôi đang sống, một di chỉ khảo cổ học, những lớp than bùn đã được bốc lên làm lộ ra một quá khứ sầm uất, phong nhiêu, bí ẩn, những con đường phố lở lói với những cành nhánh rễ lá của những cây cổ thụ bị đốn ngã, những văn bản bằng giấy với chi chit mẫu tự la tinh, những chiếc vò đất nung chứa đầy các thứ âm vang, những xương cốt con người và súc vật… nhà khảo cổ  chỉ huy cuộc khai quật giải thích với tôi rằng thành phố bị vùi lấp cách nay không lâu bỡi tác động của biển và sự sai lầm của con người, có thứ đã hóa thạch, có thứ vẫn còn nguyên như cũ, khi ngang qua quảng trường thành phố nghe có nhiều tiếng gào khóc tôi định hỏi nhà khảo cổ như thế là thế nào, nhưng tôi đã ra khỏi giấc mơ, trời lại đổ mưa trở lại, gió rất lớn, nhưng mồ hôi tôi cứ toát ra ướt đầm áo, nơi tôi phải đến trước nhất là nơi có tiếng gào khóc trong mơ, tôi quyết định, và đội mưa chạy đến quảng trường thành phố, người ta đang xử án ở dưới mưa, có rất nhiều người đang bị xử bắn, máu linh láng trên quảng trường thành phố, như thế là tôi phải đưa nàng đi thật xa, tôi nghĩ, và chạy như điên đến chỗ tôi đã giấu nàng, tôi đã cẩn thận giấu nàng dưới những lớp lá rụng trong một khu nhà vườn không còn người ở nhưng bốn phía đều có hàng rào bằng gạch, chúng ta phải rời thành phố ngay bây giờ, tôi thì thầm, và bới tung lớp lá rụng tôi đã cẩn thận phủ lên người nàng, tôi đã  bới tung hết thảy những lớp lá rụng ở trong vườn nhưng vẫn không thấy nàng đâu, người con gái tôi đã góp nhặt được trong những khoảnh đời kỳ diệu và trong hết thảy các sách vở văn chương cao quí không còn nữa

giã, tháng 4.2017