Jeroen Pomp,/Dutch
Đêm khuyết trở lại Anaxagoras đã đọc được/Những cuộc qui hồi vĩnh cửu đối với xương thịt ta/Và ký ức hay dự án của bài thơ bất tậ The concave night returns Anaxagoras deciphered/Eternity returns to my human flesh/And the memory or project of a ceaseless poem/ JORGE LOUIS BORGES/ CYCLICAL NIGHT/ CUỘC TUẦN HOÀN CỦA ĐÊM
rồi không biết bao nhiêu là loài hoa cỏ tiếp tục mọc lên trên xứ sở chúng tôi, từ cái áo nghĩa đậm chất kiếm thuật của những nhà cảm thụ học, cái hân khoái bất tận trần gian của những nhà trường sinh học, cái kỳ khu mộng ảo của những nhà cổ vật học, cho đến cái ồn ào náo nhiệt như thể làm nghiêng ngửa giang sơn của những nhà thời sự học, phải nói là vẫn còn một chốn khác, sầm uất và đầy vẻ ngạo mạn, một gương mặt đậm nét phong ba của thế kỷ, gương mặt của những nhà hậu quá khứ, sao lại là hậu quá khứ nhỉ, có lúc nào là không sau [hậu] quá khứ đâu, chúng tôi không biết, chỉ thấy bọn họ tự xưng là những nhà hậu quá khứ, những nhà văn, không phải những nhà lý thuyết, ở những nhà khác, từ đám cảm thụ học cho đến đám thời sự học, hết thảy là cùng một kiểu với thầy trò ngài hống hách là cứ muốn thuyết lý của mình trùm lên thiên hạ, ở đám nhà hậu quá khứ thì khác, thi ca của bọn họ như thể những cương lĩnh của một cuộc chiến trong khung trời học thuật, các anh hãy nghe chúng tôi nói đây, đại khái là vậy, đám nhà hậu quá khứ như thể muốn tuyên chiến với hết thảy những nhà học thuật không thuộc phe nhóm mình, với họ, văn chương là bút chiến, các anh hãy coi chừng đấy, không phải là hăm dọa, mà là chuyện thật, cuộc chiến thật sự đã diễn ra nơi xứ sở chúng tôi…’’cho một nền học thuật cụ thể’’, khẩu hiệu ấy đã được đặt nơi đầu trang bìa tờ báo Nói, diễn đàn đậm màu chinh chiến của những nhà hậu quá khứ, đã có một diễn đàn và tuyên ngôn của trường phái [bọn họ chưa bao giờ nói mình là trường phái, nhưng đây không phải việc làm của một trường phái là gì] hình dáng của một nền học thuật cụ thể là như thế nào nhỉ, đành phải chờ những gì sẽ diễn ra…’’có người hỏi, vậy thì ý nghĩa của cuộc sống này là gì, câu hỏi được đặt ra tự buổi con người biết tư duy, rồi mưa vẫn cứ đổ xuống, sông hồ đầy nước, con người vẫn cứ đi tìm câu trả lời cho câu hỏi mang tính bản thể luận, chiến tranh là hậu quả của thù địch, con người không đồng ý với nhau về một câu trả lời cho một câu hỏi về nền tảng của cuộc sống mà sinh ra thù địch, khi hết thảy đã trở thành quá khứ con người vẫn cứ thù địch,đấy chẳng phải gương mặt bi thảm hậu quá khứ là gì’’ [trích tuyên ngôn của những nhà hậu quá khứ] tuyên ngôn cứ như lời gào thét của hiện hữu, chúng tôi lại rơi vào vấn nạn, rằng, từ đây chẳng còn chuyện hiện tại hay tương lai, bỡi tất cả đều xảy ra sau cái đã xảy ra, khái niệm mới về thời gian lại đưa người đọc đến buổi trăng lặn đầu non, con chim rừng nuối tiếc thứ ánh sáng màu nhũ bạc của trăng đầu tháng, hót vào lúc giữa khuya, con chim rừng ấy là nhà hậu quá khứ đã viết trên diễn đàn của mình, báo Nói…’’ta biết mình là một đứa ngu, nhưng không làm sao từ bỏ được cuộc tìm kiếm được gợi ý từ một giấc mơ biết là sự đánh lừa của tạo vật nhưng lại không thể không tin đó là một giấc mơ hoàn hảo, ngươi cứ đi về phía mặt trời lặn sẽ gặp, lời trong mơ vắng tắt, song, qua diễn đạt của trí tuệ ta thì nó là một khung trời lý tưởng, bây giờ, đi về phía ấy là một chọn lựa sinh tử đối với cuộc đời ta, ta ra đi vào lúc con trâu thuộc loài gặm cỏ, con gà trống vào các buổi sáng bao giờ cũng cất tiếng gáy, lũ trẻ con ở làng ta đã biết đánh vần quốc ngữ, và những người nghèo đã biết căm giận khi biết bọn chủ đất áp bức mình, có nghĩa, mọi thứ trên đời này đều có thể xảy ra, nhưng giấc mơ như thứ định mệnh ấy vẫn thôi thúc ta ra đi, cứ đi về phía mặt trời lặn sẽ gặp, ta trải qua không biết bao nhiêu buổi mặt trời lặn, đêm, có khi được tá túc ở nhà ai đó, có khi ngủ bờ ngủ bụi, mặt trời cứ lặn hoài, thành ra ta phải đi hoài, một hôm ta thấy mình dừng ngựa nơi ngôi làng có người đàn ông đang ngồi tạc tượng, người tạc tượng đã già, còn bức tượng người đàn bà bằng đá đã cũ, cứ giống như kẻ đang trong sương gió vậy, ta nói với cảm xúc rất thật, nhưng người đàn ông bỗng òa khóc, thì ra, gần trăm năm qua, những người ngang qua đây, kẻ khen bức tượng giống tiên, kẻ khen giống một mệnh phụ phu nhân, gần suốt trăm năm qua ngày nào người đàn ông cũng ngồi gọt sửa gương mặt tượng đá nhưng không thể làm cho giống với gương mặt người yêu đã mất của mình, nghe chuyện người tạc tượng ta rất buồn, dắt ngựa đi sâu vào trong làng nơi có người đàn ông đang sơn thuyền, một chiếc thuyền bằng gỗ to lớn đang được đặt ở trên nền đất, cũng người gần đây hay sao, người đàn ông sơn thuyền hỏi, ở tận phía mặt trời mọc lận, ta đáp, ở xa nhỉ, người đàn ông sơn thuyền nói, mắt vẫn không nhìn ta, có vẻ như bao nhiêu tâm trí đều để hết vào chuyện sơn thuyền, nhưng sao thuyền không đậu dưới bến mà đậu trên cạn, ta hỏi, ta đọc sách thấy nói có con sông từ trên trời đổ xuống nên chờ để bơi thuyền chơi trên sông ấy, người đàn ông sơn thuyền nói, vẻ tự mãn, ta bắt đầu nghĩ ngợi về những con người của ngôi làng ấy, chẳng lẽ bọn họ cũng đang nuôi dưỡng những giấc mơ như ta, ý nghĩ ấy lại thôi thúc ta lên đường, ta vẫn còn phải đi về phía mặt trời lặn, nhưng trước khi đi ta cũng phải biết ngôi làng cũng có những con người nuôi dưỡng những giấc mơ ngu ngốc như ta là nơi nào chứ, đây là nơi xảy ra sau tất cả những gì đã xảy ra, người đàn ông sơn thuyền nói với ta thế,
[trong Chỉ trên mép âm thanh]
