Những ghi chú

 

mà hát thuyền chép trong sách Cổ Quái Tinh Hoa thì luôn ám ảnh tôi, những tường trình nghiêm khắc vể một khoảnh thời không huyễn dịu như vậy sao gọi là hát chứ, có quá nhiều cách luận của người đời sau về hát thuyền chép trong Cổ Quái Tinh Hoa khiến tôi bối rối: trong cơn đại hồng thủy người và thần cùng lánh nạn trên một con thuyền và ca hát để quên đi nỗi sợ hãi, hay, có một lúc nào đó thì thần và người là cùng hội cùng thuyền với nhau, vân vân, nhưng tôi thì cứ có thứ cảm tưởng, rằng, thuyền ở đây là cuộc hành trình, ở đây là nói về một cuộc đi, chính là mấy chữ hát thuyền ngắn gọn đã dẫn đến nhiều cách hiểu như vậy dù sách đã nói rõ xuất xứ của nó: mùa xuân tế thần đồng làng có múa kiếm và đô vật, mùa thu tế các vị tiền nhân lập đất lập làng có hát thuyền, như vậy đã rõ hát thuyền là một thứ hát lễ, trong tế tiền hiền vào mùa thu có phần hát lễ là hát thuyền [ở quê tôi còn có một thứ hát lễ nữa là hát tuồng/hát bội] tôi đọc kịch bản hát thuyền và không thể không kinh ngạc, tổ tiên làng tôi lại có những bậc thông tuệ như vậy, hát thuyền không kém Oresteia của Aeschylus [525/524 TCN – 456/455 TCN] hay Oedipus của Sophocles [497- 406 TCN ] hay  Medea của  Euripides [480 – 406 TCN], một văn bản kịch một màn nhiều cảnh hoành tráng và cơ mật như thế khi đưa lên sân  khấu diễn sẽ có tác động ra sao vào thời ấy thì tôi không hình dung nổi, và tôi cũng không thể tưởng tượng nổi thời ấy lại có những người làng có thể thủ vai những nhân vật kịch có vẻ uyên bác lịch lãm như vậy:

             trong bầu trời có nắng, có vần vũ mây mưa, cũng không biết là sẽ
             tiếp tục nắng hay là sẽ có mưa, các vị Thần Tóc Đỏ và Thần Tóc
             Xanh là đang định đi đâu đó 

THẦN TÓC ĐỎ [từ góc trời phía nam đi sang góc trời phía bắc nơi có Thần Tóc Xanh ngự trị] : ta phải đi nói với bọn họ một tiếng chứ
THẦN TÓC XANH [đang vén những đám mây đang phủ xuống chỗ ở của mình, và Thần Tóc Đỏ bước vào] : ồ, cả ngày hôm qua ta đợi bạn mãi.
THẦN TÓC ĐỎ [có vẻ nghĩ ngợi] : ta nhớ ra rồi, cả ngày hôm qua là ta lỡ hứa với lũ người ở đó là giảng cho bọn chúng hiểu chân lý là gì
THẦN TÓC XANH [hơi to tiếng một chút] phải phải phải, chúng ta phải luôn tỏ rõ chúng ta là thần minh chứ
THẦN TÓC ĐỎ [hơi ỡm ờ một chút]: nhưng giờ thì chúng ta đi đâu đây.

             ở góc trời phía đông đang nổi lên những cụm mây màu nhũ bạc,
             các Thần Tóc Xanh và  Thần Tóc Đỏ bỗng vỗ tay reo 

THẦN TÓC ĐỎ: là hắn đang trên đường tới đây
THẦN TÓC XANH: ta sẽ cho hắn một trận về tội thất hứa, cả ngày hôm qua ta cũng đợi hắn như đợi bạn vậy
THẦN TÓC ĐỎ: ồ
THẦN TÓC TRẮNG [áo quần hơi xốc xếch, lao vào góc trời phía bắc]: ồ các bạn có vẻ tươi tắn lắm, nhưng giờ thì chúng ta đi đâu

           ở góc trời phía tây thấy có những luồng khi màu đen đang bốc lên
           mỗi lúc một nhiều như thể tín hiệu trần gian phía ấy có nhiều  
           nỗi buồn 

NGƯỜI THỨ NHẤT [là một ông già lưng chưa còng, mắt còn sáng, đang nói to lên cho mọi người nghe thấy]: không phải là hòn đá cản đường đâu, mà là một thứ gì đó giống như lưới săn chồn săn thỏ vậy, những giây dợ đỏ đen giăng mắc chằng chịt ở trước chúng ta
NGƯỜI THỨ HAI [là một người đàn ông có vẻ thông thái] không phải là lưới săn chồn săn thỏ đâu, gọi là cõi hỗn mang đó
NGƯỜI THỨ BA [là một bà lão có vẻ có quá nhiều khí phách]: chỉ một mình ta thì ta cũng phải đi đến đó, bỡi những đứa con thân yêu của ta là đang đợi ta
NGƯỜI THỨ TƯ [là chàng trai trẻ]: con thì con đang chờ sự quyết định của các cô chú bác
NGƯỜI THỨ NĂM [có vẻ như là chủ của bầy đàn, đang lim dim ngủ, chợt đưa tay dụi mắt]: ngáp

         có thứ tiếng gì như tiếng một thứ động cơ nào đó, nhưng
         nghe một  chặp thì giống tiếng kêu của con ve sầu, và các
          vị thần thì đang  chăm chú lắng nghe 

 

THẦN TÓC TRẮNG [có vẻ thẩn thờ] đấy là tiếng nói của ngày mai đấy các bạn ạ, lũ người là đang đi về phía của ngày mai đó
THẦN TÓC ĐỎ [cũng có vẻ thẩn thờ] ờ, đấy là tiếng của ngày mai đó, lũ người thật khôn, chúng đang đi về phía ngày mai đó
THẦN TÓC XANH [cũng có vẻ thẩn thờ] ờ đó là tiếng của ngày mai đó

           bỗng ở góc trời phía tây có nhiều luồng khí màu vàng bốc lên, tiếp
           theo là có rất nhiều tiếng kêu khóc 

NGƯỜI THỨ NĂM [có vẻ như là chủ của bầy đàn, đang nằm ngủ, bỗng bật dậy] có chuyện gì vậy cà
NGƯỜI THỨ NHẤT [là một ông già lưng chưa còng, mắt còn sáng, nói lớn]: có nhiều người chết trong cõi hỗn mang đó
NGƯỜI THỨ NĂM [có vẻ như là chủ của bầy đàn, hét lên]: như vậy là phải quay lại thôi [ông hét lên thế, và lấn mọi người quay trở lại điểm xuất phát của bọn họ]
NGƯỜI THỨ HAI [là một người đàn ông có vẻ thông thái, cũng hét lên]: đồ hèn [ông chửi người đàn ông có vẻ là chủ của bầy đàn, và bước tới, nhưng  loạt người từ phía hổn mang đang chạy ngược lại, khiến ông cũng vội vã chạy theo]
NGƯỜI THỨ BA [là một bà lão có vẻ có quá nhiều khí phách, chợt gào lên]: ồ ta đã nhìn thấy rồi, ở đằng trước chúng ta đó, là ánh  bình minh đó [bà gào lên, trườn tới, nhưng lượt người từ phía hỗn mang ùa ngược lại, khiến bà  không thể bước nữa,, đành quyết định ngồi lại ở giữa đường]
NGƯỜI THỨ TƯ [là chàng trai trẻ, khóc, nói]: con thì con cứ thấy nhớ nhung một cái gì đó

        có thứ tiếng vọng rất lạ, như thể có ai đó từ trên cao nói vọng  
        xuống: ta là tâm thức lang thang ta biết rồi lũ các người cũng lẩn
        quẩn  chốn đó thôi… cả các vị thần lẫn con người đều ngơ ngác
        lắng  nghe

 

giã 11 AM  15.3.2021
trong tiểu thuyết đang viết : NHỮNG GHI CHÚ