Góc khuất

    tranh  Ines Hildur

 

 

rồi tôi cũng sắp xếp được công việc cho mình, giúp mẹ tôi chạy chợ, và phụ cha tôi chưng cất rượu, tôi là anh thầy giáo đang giữa năm học bị đuổi việc bỡi ông hiệu trưởng trường tôi đang dạy đã chuyển tôi từ danh sách thầy giáo của trường sang danh sách những người đối đầu với lý tưởng quốc gia của ông, ông hiệu trưởng cho rằng tôi là người của mặt trận giải phóng bỡi theo ông những người đang sống nơi những vùng quê có sự hiện diện những người trong mặt trận giải phóng như vùng quê tôi đang sống thì đều là người của mặt trận giải phóng, tôi vừa đau vì bị đuổi việc giữa niên học như thế thì không thể đi xin dạy ở bất cứ trường học nào, vừa buồn vì cách nhìn ích kỷ của ông hiệu trưởng về tổ quốc đang trong cơn phân rã, với ông, phần tổ quốc nào có sự hiện diện của những người trong mặt trận giải phóng thì không thể có người đủ tư cách đứng trên bục giảng, nhưng dù ai nói gì, hay dù ai cố dẫm đạp lên tổ quốc tôi, hay hay cố làm cho tổ quốc tôi phân rã thì người vẫn là nhà khảo cổ tuyệt vời của tôi, người đã xới lên những hòn đất nghìn năm nơi đồng làng tôi, để đấy, con chim chiền chiện tha rác lót ổ trên hòn đất, tôi nấp nơi bờ mẫu rình xem con chiền chiện lót ổ, buổi chiều, tuổi thơ tôi phác hiện ra rằng giữa người với tôi và lũ chim chiền chiện là một mối tình thâm sâu, buổi chiều ở đồng làng, nấp ở nơi bờ mẫu, thấy con chiền chiện con đứng chờ mẹ nơi tổ đất tôi thấy yêu mẹ mình ghê gớm, chính là tổ quốc tôi, người đã làm cho mẹ tôi nửa đêm thức giấc cài lại nút áo cho tôi, tuổi thơ tôi là một chuỗi ngày lơ đãng, đêm đi ngủ quên cài nút áo, không biết đêm nằm ngủ trên chiếc chõng tre của mình là nằm trên đất đai của người, tới tuổi đi học, cắp sách đến trường, khi đọc bài tập đọc đầu tiên về tổ quốc tôi mới vỡ ra giữa người với tôi và toàn thể những đứa trẻ đang cắp sách đến trường như tôi là một bài thơ dài người viết sẵn và để đấy: có người hỏi vì sao con chim biết hót, người đáp như một nhà hiền triết nói về đạo, con chim hót thì đất đai kéo dài thêm mầu mỡ, lại hỏi vì đâu lại có ngày có đêm, đáp, khởi đầu là hư không, gió mưa rót vào đấy, lặng lẽ với náo nhiệt rót vào đấy, cái khoảng trống không chịu đứng yên, giãy giụa, một chặp thành ra khác hết, cái hay của đất trời là tự phân ra sáng, tối, phân ra minh triết và ngu xuẩn, người lại hỏi kẻ

đang chất vấn mình, bạn có biết tổ quốc là sao, không hỏi tổ quốc là gì, mà hỏi tổ quốc là sao, thấy tôi vẫn buồn bã về chuyện ông hiệu trưởng trường tôi đang dạy nghĩ ngợi không đúng về tôi và về quê tôi, người lặng lẽ sưu tập hết thảy trí tuệ lớn nhỏ của loài người  vốn được chép trong các sách vở, có thứ đã quá cũ, tuổi cũng bằng với tuổi của đất đai, người đem bày tất cả ra đấy, và nói với tôi: bạn hãy hỏi chúng thì biết, người nói với tôi y như những lúc tôi buồn bã mẹ tôi nói với tôi, những vỗ về, như cơn mưa mùa hạ, vậy mà giờ vẫn có kẻ nói về tổ quốc tôi những lời không hay