viết tặng hương hồn Nguyễn Đình Lương
Anh rủ tôi đến nhà anh chơi vào một đêm mùa thu.
Ông lên nhà, mình cho ông xem một báu vật. Nhớ mang theo ít rượu.
Làng tôi nổi tiếng rượu gạo. Tôi đong rượu vào bầu củ tỏi. Đút hết vào túi quần tây cả bầu rượu lẫn hai chén con. Rồi đạp xe lên nhà anh.
Trăng rằm tháng tám sáng một cách lãng tử.
Từ làng tôi đạp xe lên làng anh không đầy mươi phút.
Ta ra bờ sông uống rượu xem trăng. Anh nói. Không nhắc gì đến chuyện báu vật.
Tôi dựng xe ở hiên hè. Rồi cùng anh ra bờ sông K.
Trăng, gió, và sông nước. Nhìn cảnh thanh bình ấy khó mà tưởng tượng được con sông từng chuyên chở trên mình những thống khổ lịch sử. Chiến tranh, những cuộc phân chia đất nước, những cuộc thay đổi chủ nhân đất nước, những cái chết đến từ phía bom đạn, từ phía những thù hận phát xuất từ những cuộc thanh trừng chính trị, thanh trừng tôn giáo, từ phía đói nghèo…
Ông đang nghĩ gì vậy.
Chẳng nghĩ gì cả.
Lấy rượu ra đi.
Tôi lấy rượu ra, rót đầy hai chén con.
Những ngôi làng ở quê tôi về đêm có vẻ giống nhau như hệt. Yên ắng một cách kỳ lạ như chẳng còn ai còn sống. Một dòng sông nhỏ cả đời chảy qua nỗi yên ắng không thật. Tôi nghĩ về con sông K. Và nghĩ những ngôi làng ở quê tôi. Còn anh thì uống cạn chén rượu, và đọc:
Em
Khoảnh sáng còn sót lại giữa cuộc đá chạy cát bay tàn nhẫn tôi nhìn thấy được giữa trời mây u ám
Thoắt một âm ba vĩnh hằng
Đấy là báu vật ông hứa cho mình xem?
Không phải.
Trăng rằm tháng tám đã quá đỉnh đầu.
Chúng tôi uống thêm vài chén nữa.
Và anh lấy từ ngực áo ra một bọc vải khá lớn, rồi lấy từ bọc vải ra một tờ giấy được xếp thành nhiều lượt, trải ra dưới trăng.
Một bức tranh vẽ bút chì trên giấy rô ky.
Tôi nhìn lần đầu thì thấy là một chiếc đại hồ cầm.
Nhưng nhìn kỹ là một thiếu nữ trẻ đẹp đang đứng chờ ai giữa trời mây u ám.
Tôi im.
Rót thêm hai chén nữa.
Nhìn tranh. Và nhìn bạn tôi.
Tôi biết bạn tôi chọn gõ đầu trẻ, uống rượu, làm thơ, và ở vậy… nhưng chưa bao giờ biết anh vẽ tranh.
Chuyện chọn ở vậy với người con gái trong tranh hệt chuyện cổ tích.
Tôi buột nói.
Một cuộc tình thời hoa niên thì khó mà quên được.
Anh nói
Mình biết
Tôi nói
Thôi thì cứ sống với cái khoảnh sáng bất chợt ấy mà hay hơn.
Anh nói.
Và tôi bắt đầu cảm thấy tiếng hồ cầm vang lên trên sông nước. Lung linh.
Tôi viết truyện này cho một người bạn quá cố.
Tên truyện là mượn tên tranh của bạn tôi.
Cuộc đời có quá nhiều khoảnh tối. Mà bạn tôi, có lẽ, đã may mắn trải qua được những khoảnh sáng.
Giã 16pm 21/1/2016
