Czeslaw Miloz/ Luận về thơ/ Khúc IV: Thiên Nhiên

Helen Vendler :

At times, a poem is so powerful that it bursts the bounds in which it was written—the bounds of language, geography, epoch. The notorious modern case is The Waste Land—an untranslatable poem, one might have thought, except that it has been universally translated, universally read, and universally—strange though it may seem—understood. Coming upon a poem of that degree of power is a revelatory experience. Thanks to Czeslaw Milosz, born in 1911, and his translator, the poet Robert Hass, another such poem, Milosz’s Treatise on Poetry—written in 1955–1956—is appearing in English for the first time
https://www.nybooks.com/articles/2001/05/31/a-lament-in-three-voices

 

Helen Vendler :

Đôi khi, một bài thơ có sức mạnh đến mức phá vỡ các giới hạn mà nó được viết ra – giới hạn của ngôn ngữ, địa lý, thời đại. Trường hợp nổi tiếng hiện thời là The Waste Land [của Thomas Stearns Eliot, nhà thơ Noben người Anh, sinh 1888, mất  1965]- một bài thơ không thể dịch được, người ta có thể nghĩ, trừ khi nó được dịch để phổ biến, để được đọc rộng rãi và phổ biến – thật kỳ lạ  dù nó có vẻ – được hiểu. Đi đến một bài thơ của mức độ quyền lực như thế là một trải nghiệm vang dội. Cảm ơn Czeslaw Milosz, [nhà thơ Noben người  Ba Lan] sinh năm 1911, và dịch giả của ông, nhà thơ Robert Hass, về một bài thơ khác [cũng lớn] như vậy,  Luận Về Thơ của Miloz – được viết vào năm 1955–1956 – đã xuất hiện lần đầu tiên bằng tiếng Anh.

https://www.nybooks.com/articles/2001/05/31/a-lament-in-three-voices 

 

 

LUẬN VỀ THƠ/ KHÚC IV: THIÊN NHIÊN

 

Khu vườn tự nhiên mở ra
Cỏ nơi ngưỡng cửa xanh mướt
Và cây hạnh nhân bắt đầu trỗ hoa

 

Sunt mihi Dei Acherontis propitii!
Valeat numen triplex Jehovae!
Ignis, aeris, aquae, terrae Spiritus,
[google dịch giùm, vì người đọc thơ không biết đọc tiếng La Tinh:
Là có lợi cho Acheron!
Hãy từ biệt quyền năng ba ngôi của Đức Giê-hô-va!
Lửa, không khí, nước, linh hồn của đất ]
Xin chào! – khách bước vào nói

 

Ariel [vị thần bảo hộ  tự nhiên] sống trong lâu đài của cây táo,
Nhưng sẽ không xuất hiện, [chỉ] rung lên như cánh con ong vò vẽ,
Và [con quỉ] Mephistopheles, đã giả dạng làm  tu viện trưởng
Của người Dominicans hoặc của người Franciscans,
Sẽ không xuống khỏi bụi dâu
Di chuyển đến một ngôi sao năm cánh được vẽ trong
                                                      lớp mùn đen của con đường

 

Nhưng cây đỗ quyên sẽ cuốc bộ giữa những tảng đá,
Đi giày trong những chiếc lá bằng da và rung chiếc chuông màu hồng
Con chim nhiệt đới  hummingbird, như đứa trẻ thơ giữa chốn trời cao,
Quanh quẩn một nơi, [như] trái tim đang đập của cuộc chuyển động
Chết đứng  nơi móng vuốt của một bụi gai đen, con châu chấu
Rịn ra thứ dịch màu nâu từ cái mòm co quắp của nó
Và anh ta có thể làm gì, một vị tổng giám đốc không có thực

Như người ta [vẫn] gọi anh ấy, không hơn một nhà ảo thuật
Socrates của những con ốc sên, như người ta [vẫn] gọi  anh ấy,
Nhạc sĩ của những quả lê, trọng tài của lũ chim
                                                                 orioles, một người đàn ông?
Trong những tác phẩm điêu khắc và trong những tranh vẽ
                                                                   đầy cá tính của chúng ta
Chế ngự để tồn tại. [để khỏi] Chết giữa thiên nhiên
Hãy để cho anh ta hộ tống chiếc quan tài của người rừng
Đưa tới từ vách núi bỡi một con quỉ núi,
Con dê đực với chiếc sừng cong nhô ra của nó,
Hãy để cho anh ta đến thăm nghĩa trang của những người săn cá voi
Ai đã đâm  ngọn dáo vào thịt da con quái vật biển,
Và tìm kiếm sự bí ẩn trong ruột lũ thú  và trong mỡ  cá voi
Sự va đập giảm dần, sóng [cũng] lặng yên
Hãy để cho anh ta tháo mở cuốn giáo khoa thư của nhà luyện kim
Người hầu như đã tìm thấy mật mã, như vậy là đã
                                           nắm [trong tay]  quyền trượng
Rồi thì chết đi mà không có tay, mắt, hoặc linh đan

 

Ở đây có mặt trời. Và bất cứ ai, khi còn nhỏ,
[đều] Tin anh ta có thể phá vỡ mô hình lập lại
Của các sự vật, nếu chỉ cần anh ta hiểu được mô hình,
Bị quẳng xuống, những thối rữa trên thịt da những kẻ khác,
Kinh ngạc nhìn những sắc màu của lũ bướm,
Nỗi kinh ngạc chẳng thể diễn đạt, cái vô hình, kẻ thù
                                                            của nghệ thuật

 

Giữ cho mái chèo khỏi rít lên trong tình cảnh khó khăn của nó,
Anh ta buộc chúng với chiếc khăn tay. Bóng tối
Đã lao về phía đông từ dãy núi lớn Rocky
Và lắng lại nơi các khu rừng của đai lục:
Bầu trời [như] đầy than hồng phản chiếu trong đám mây,
Chuyến bay của lũ chim diệc, những đám cây trên đầm lầy,
Những thân cây trong nước, tím ngắt, đen xỉn. Thuyền của tôi
Rẽ ra những không tưởng vô hình của lũ muỗi
Ở đó lập tức chúng dựng lại những toa lâu đài rực rỡ của chúng
Một bông huệ nước chìm xuống, sủi bọt, ở bên dưới mũi thuyền

 

Bây giờ chỉ là đêm. Nước màu xám tro
[có cả] Kịch, âm nhạc, nhưng không tài nào nghe
                               được. Tôi đợi một giờ đồng hồ 
Trong sự lặng lẽ, các giác quan [của tôi] quay
                                                     về với ngôi nhà nghỉ của con hải ly
Rồi thì đột nhiên, một nếp nhăn trong nước,
vành trăng đen của con thú, trần trụi, xới lên một cách nhanh chóng
từ màu tăm tối ao tù, từ chất metan sủi bọt
Tôi không phải là thứ phi vật chất và không bao giờ là phi vật chất
Sự nhạy cảm của tôi  ở trong không khí, mùi động vật của tôi,
Sự trải ra, như cầu vồng, làm kinh sợ con hải ly:
Một thứ âm vang đẫm ướt  bất ngờ
Tôi vẫn trú ngụ nơi tôi trú ngụ
Trong bức trướng cao, mềm mại của nhung đêm
Làm chủ những gì đã đến với cảm giác của tôi: 
Cái cách hoạt động của bàn chân con thú có bốn ngón, cái cách tóc
Rũ bỏ nước trong con đường hầm đầy bùn
Việc chẳng biết thời gian là gì, không nghe thấy cái chết
Được gửi cho tôi bỡi vì tôi biết mình sẽ chết

 

Tôi nhớ hết mọi thứ. Đám cưới đó ở Basel,
Một lần chạm vào dây đàn viola và trái cây
Trong những cái cốc bằng bạc. Như là phong tục ở Savory,
Và rượu vang tràn ra. Những ngọn lửa của những cây nến
Lay động và yếu ớt trong cơn gió thổi lại từ sông Rhine.
Những ngón tay của nàng, [như thể] các đốt xương sáng  
                                                lấp lánh nơi làn da                                                                 
[như] Cảm nhận được những cái móc và những nút gài của lụa
Và chiếc váy mở ra như một bản tóm tắt
Giảm dần từ phần bụng mịn màng biến động
Sợi dây nơi cổ áo tạo nên tiếng xào xạc không niên đại,
Trong các hõm hốc nơi những cánh tay của những
                                                              niềm tín ngưỡng khác nhau
Lẫn với tiếng chim kêu và mái tóc đỏ của các hoàng đế La Mã

 

Có lẽ đây chỉ là lời yêu thương của riêng tôi
Ở bên kia con sông thứ bảy. Một hạt sạn của chủ quan,
Nỗi ám ảnh, cái ngản đường
Cho đến khi cánh cửa sổ khép lại, những con chó trong khu vườn lạnh,
Tiếng còi tàu, kẻ đi đêm trong đám cây xanh cao
Được miễn cho sự biến dạng của ký ức
Và cỏ nói: nó làm sao thì tôi không biết

 

Tiếng vỗ sóng của con hải ly trong đêm nước Mỹ
Ký ức lớn rộng hơn so với cuộc đời tôi
Một cái đĩa thiếc, rơi trên những viên gạch đỏ không bình thường
Của tầng nhà, khua lên tiếng leng keng như không bao giờ dứt
Belinda chân to, Julia, Thaïs,
Những túm lông thuôc giới tính bọn họ được che phủ bỡi dải băng

 

Bình yên cho những nàng công chúa dưới những bụi cây nơi Thế Giới Cổ
Những cơn gió sa mạc đập vào bờ mắt trang điểm của bọn họ
Trước khi thân thể được cuộn trong dải băng nhỏ,
Trước khi hạt lúa rơi vào giấc ngủ nơi ngôi mộ,
Trước khi đá im bặt, và chỉ có lòng trắc ẩn

 

Hôm qua con rắn bò qua đường vào lúc sẫm tối
Bị bánh xe nghiền nát, con rắn quằn quại trên lớp nhựa trải đường
Chúng ta vừa là con rắn vừa là cái  bánh xe
Có hai thứ chiều hướng. Đấy là điều không thể
Chân lý của tồn tại, ở đây, là ở nơi bờ mép của vĩnh cửu
và không vĩnh cửu.
Nơi những đường thẳng song song gặp nhau,
Thời gian cất cánh bay lên trên mọi lúc 

 

Trước con bướm và màu sắc của nó, anh ta, ngất đi
Vì cái gì một con bướm không là Julia và Thaïs?
Và vì cái gì Julia không là con bướm đậu xuống
Trong mắt nàng, tóc nàng, cái bụng mịn như hạt của nàng?
Một vương quốc, bạn nói. Chúng tôi không thuộc về nó
Và vẫn vậy, trong cùng một khoảnh khắc, chúng tôi [lại] thuộc về nó
Một Ba Lan vô nghĩa sẽ xảy ra trong bao lâu
Nơi những nhà thơ viết ra những cảm xúc của họ như vậy
Họ đã có thứ khế ước về bổn phận có giới hạn
Đủ đáp ứng chưa? Tôi không muốn làm thơ, nhưng muốn
                                                                       một cách diễn đạt mới mẻ
Bỡi chỉ có vậy mới có thể cho phép chúng tôi diễn đạt
Một thứ nhạy cảm mới mẻ và cứu chúng tôi ra khỏi luật pháp
Đó không phải là luật pháp của chúng tôi, từ sự thiết yếu
Cái nào không phải là của chúng tôi, ngay cả khi chúng tôi gọi tên chúng 

 

Từ tình yêu đổ vỡ, từ ánh mắt gây kinh ngạc
Bỡi mệnh lệnh của thời gian và lấy lại
Thành ra thẩm quyền của khuôn mẫu và của sự khích động,
Chúng ta vẽ ra niềm hy vọng của chúng ta. Vâng, hợp lại trong
                                                                              một hình ảnh
Bộ lông của con hải ly, mùi của cây bấc
Và nếp gấp của bàn tay  [khi] cầm lấy chiếc bình
Từ đó rượu tràn ra. Vì sao [lại] khóc
Rằng ý thức về lịch sử phá hủy bản chất chúng ta
Nếu đúng vậy, nó [sẽ] được cung hiến cho quyền lực của chúng ta
Nàng thơ của người cha tóc xám của chúng ta, Herodolus,
Như cánh tay và công cụ của chúng ta, cho dù
Không phải là dễ dàng để sử dụng nó, để làm cho nó mạnh lên
Có thể, như  một sợi dây dọi với trung tâm vàng ròng,
Lại dùng lại để cứu thoát nhân loại

 

Với những nghĩ ngợi như vậy anh ta đẩy thuyền đi
Trong khoảng giữa của đại lục, vượt qua những thân cây rối rắm,
Trong tâm trì tôi một hình ảnh của con sóng của hai đại dương
Và sự đu đưa chậm rãi của chiếc đèn lồng trên con tàu cứu hộ
Được biết rằng vào thời điểm này tôi—và không phải chỉ có tôi
Giữ lại, như một hạt giống, tương lai chưa có tên gọi,
Và rồi một lời thỉnh cầu đầy nhịp điệu  tự nhóm lên,
Kẻ lạ với con sâu bay đêm với sợi tơ kêu vi vo của nó
 

Ồ thành phố, xã hội,  kinh đô,
Chúng tôi nhìn thấy tấm lòng đầy nghị lực của bạn
Bạn sẽ không còn nữa những gì bạn đã từng
Bài hát của bạn sẽ không còn làm hài lòng chúng tôi nữa

 

 

Sắt thép, xi măng, vôi vữa, luật pháp, sắc lệnh,
Chúng tôi đã tôn thờ bạn quá lâu
Với chúng tôi bạn là cứu cánh là thành trì bảo vệ
Những gì của chúng tôi là vinh quang của bạn và sự tủi nhục của bạn
 

Và nơi nào là sự đổ vỡ giao ước?
Có phải trong ngọn lửa chiến tranh, trong bầu trời nóng sáng?
Hoặc vào lúc hoàng hôn, những tòa tháp vụt qua, khi
                                                                         người ta nhìn
Từ con tàu vượt qua sa mạc của những dấu vết 

 

Đến một cửa sổ nhìn ra những đầu máy xe lửa đang dịch chuyển
Nơi cô gái đang xem xét gương mặt chật chội buồn rầu của mình
Ở trong gương và cột một dải băng lên tóc
Bị nhói buốt bỡi những đóm lửa bay từ những tờ giấy xoắn [đang cháy]

 

Những bức tường của bạn đó là bóng của những bức tường,
Và ánh sáng nơi bạn biến mất vĩnh viễn
Không còn là công trình của thế giới nữa, tác phẩm của riêng bạn
[bạn sẽ] Đứng dưới mặt trời trong thứ trời đất đã thay đổi

 

 

Từ vữa trát tường, và gương, kính thủy tinh và những tranh vẽ
Xé toạc sang bên những bức rèm bằng bạc và vải,
[để] Đến với con người, trần trụi và phàm tục,
Sẵn sàng cho sự thật, cho lời nói, cho đôi cánh

 

 

Lời ai oán, nền cộng hòa, bạn  khụy xuống!
[những] Lời quyến rủ trên chiếc loa phóng thanh đã ngừng hẳn
Hãy nghe! Bạn có thể nghe thấy tiếng đồng hồ tích tắc
Cái chết của bạn [đã] đến gần bỡi bàn tay anh ta

Tôi  bước từ trong rừng ra với chiếc mái chèo trên vai,
Một con vật thuộc loài gặm nhấm hét lên từ cái chạc cây,
Con chim có hai đầu nhọn cong như sừng, chẳng thay đổi theo thế kỷ
Chẳng thay đổi theo nơi chốn hay thời gian, [cứ] cúi xuống
Mụn hạch tấy lên hết cỡ, từ công trình của [nhà thực động vật
                     học người Thụy Điển] Carl Linnaeus 

 

Nước Mỹ với tôi được hiểu như tấm da của con gấu trúc
Đôi mắt của nó là cái ống nhòm màu đen của con gấu trúc
Con sóc đu mình trong đống vỏ cây bừa bãi
Nơi [những] dây trường xuân và dây nho quấn quít
                                                       nhau trong thứ đất đỏ
Dưới chân một đường vòm hoa tulip
Đôi cánh của châu Mỹ là thứ màu đỏ thắm
Mồm của nó mở ra một nửa và những tiếng hót lập đi lập
                                          lại rất cao của loài chim đuôi dài
Từ một bụi rậm trong thứ bầu trời ướt đẫm mồ hôi
Đường nét của nó là thứ thân thể dập dờn của con rắn hổ ở nước
Vượt qua con sông với sự chuyển động như của một ngọn cỏ
Con rắn chuông, một đống nhỏ đá cuội và những vết lốm đốm,
Cuộn mình bên dưới đám hoa của cây yucca

 

 

Nước Mỹ với tôi là phiên bản minh họa
Những câu chuyện thời thơ ấu về trái tim của  miền tanglewood
Được kể vào buổi tối vọng đến tiếng kêu của bánh xe kéo sợ
Và cây vĩ cầm, rung lên một vũ điệu vuông vắn,
Chơi vi ô lông kiểu Lithuania hay  Flanders.
Tên của người bạn nhảy của tôi là Birute Swenson.
Cô kết hôn với một người Thụy Điển, nhưng được sinh ra ở Kaunas
Rồi thì từ cửa sổ ban đêm một con bướm đêm bay vào
Lớn như  hai lòng bàn tay của đôi tay nối lại
Với thứ sắc màu như độ trong suốt của viên ngọc lục bảo

 

 

Vì sao không dựng lên ngôi nhà trong hơi nóng nê ông
Là thuộc về tự nhiên? Có phải chưa đủ, sức lực của mùa thu,
Của mùa đông  và  mùa xuân và [cả] mùa hè tàn úa?
Bạn sẽ không nghe thấy một lời được thốt ra từ sân nhà
của [vua Ba Lan] Sigismund Augustus trên bờ sông Delaware
Việc miễn nhiệm đặc sứ Hy Lạp là không cần thiết
Herodotus sẽ nghỉ ngơi nơi chính mình, không ngừng nghỉ
Và chỉ hoa hồng, một biểu tượng của dục tình
Biểu tượng của tình yêu và là vẻ đẹp trên mặt đất
Sẽ mở ra thứ vực thẳm sâu hơn kiến thức của bạn
Về điều này chúng ta đã tìm được một bài ca trong một giấc mơ:

 

Ở bên trong hoa hồng
Là những ngôi nhà bằng vàng
Những đường kẽ đen trên bản đồ, những dòng suối giá buốt
Bình minh chạm ngón tay nàng vươn tới bờ mép  dãy  Alps
Và hoàng hôn chảy xuống vịnh biển

 

 

Nếu có ai đó chết ở trong hoa hồng
Họ [sẽ]  mang anh ta xuống con đường tím đỏ
Trong cuộc diễu hành của những chiếc đống hồ tất cả
                                           đều được gói trong những nếp gấp
Họ làm sáng lên những cánh hoa hang động bằng những ngọn đuốc
Họ chôn anh ta ở đó nơi màu sắc bắt đầu
Ở nơi bắt đầu của tiếng thở dài
 

Hãy để tên của năm tháng chỉ mang ý nghĩa của chúng
Hãy để cho tiếng súng đại bác của  Aurora không còn nghe thấy
Trong bọn họ, hoặc bước chân của những người
                                                    nổi dậy trẻ tuổi đang bước đi
Tốt nhất chúng ta có thể giữ lại một số loại kỷ vật
Được giữ gìn như người hâm mộ nơi gác xép. Tại sao không
Hãy ngồi xuống nơi chiếc bàn thô sơ ở quê, và soạn thảo
Một bài ngợi ca theo lối  cũ như trong thời xưa cũ
Truy đuổi lũ sâu bọ bằng ngòi bút của chúng ta? 

 

Nguyễn Thanh Hiện đọc theo bản dịch tiếng Anh của tác giả và Robert Hass trong https://www.poemhunter.com/i/ebooks/pdf/czeslaw_milosz_2013_12.pdf

 

 

Đọc thêm :
https://www.thefreelibrary.com/%22Natura%22%3A+Section+IV+from+Treatise+on+Poetry-a059329825

https://www.nybooks.com/articles/2001/05/31/a-lament-in-three-voices

 

 

 

A Treatise On Poetry: Iv Natura

translated by the author and Robert Hass.

 

The garden of Nature opens.
The grass at the threshold is green.
And an almond tree begins to bloom.

Sunt mihi Dei Acherontis propitii!
Valeat numen triplex Jehovae!
Ignis, aeris, aquae, terrae spiritus,
Salvete!—says the entering guest.

Ariel lives in the palace of an apple tree,
But will not appear, vibrating like a wasp’s wing,
And Mephistopheles, disguised as an abbot
Of the Dominicans or the Franciscans,
Will not descend from a mulberry bush
Onto a pentagram drawn in the black loam of the path.

But a rhododendron walks among the rocks
Shod in leathery leaves and ringing a pink bell.
A hummingbird, a child’s top in the air,
Hovers in one spot, the beating heart of motion.
Impaled on the nail of a black thorn, a grasshopper
Leaks brown fluid from its twitching snout.
And what can he do, the phantom-in-chief,
As he’s been called, more than a magician,
The Socrates of snails, as he’s been called,
Musician of pears, arbiter of orioles, man?
In sculptures and canvases our individuality
Manages to survive. In Nature it perishes.
Let him accompany the coffin of the woodsman
Pushed from a cliff by a mountain demon,
The he-goat with its jutting curl of horn.
Let him visit the graveyard of the whalers
Who drove spears into the flesh of leviathan
And looked for the secret in guts and blubber.
The thrashing subsided, quieted to waves.
Let him unroll the textbooks of alchemists
Who almost found the cipher, thus the scepter.
Then passed away without hands, eyes, or elixir.

Here there is sun. And whoever, as a child,
Believed he could break the repeatable pattern
Of things, if only he understood the pattern,
Is cast down, rots in the skin of others,
Looks with wonder at the colors of the butterfly,
Inexpressible wonder, formless, hostile to art.

To keep the oars from squeaking in their locks,
He binds them with a handkerchief. The dark
Had rushed east from the Rocky Mountains
And settled in the forests of the continent:
Sky full of embers reflected in a cloud,
Flight of herons, trees above a marsh,
The dry stalks in water, livid, black. My boat
Divides the aerial utopias of the mosquitoes
Which rebuild their glowing castles instantly.
A water lily sinks, fizzing, under the boat’s bow.

Now it is night only. The water is ash-gray.
Play, music, but inaudibly! I wait an hour
In the silence, senses tuned to a beaver’s lodge.
Then suddenly, a crease in the water, a beast’s
black moon, rounded, ploughing up quickly
from the pond-dark, from the bubbling methanes.
I am not immaterial and never will be.
My scent in the air, my animal smell,
Spreads, rainbow-like, scares the beaver:
A sudden splat.
I remained where I was
In the high, soft coffer of the night’s velvet,
Mastering what had come to my senses:
How the four-toed paws worked, how the hair
Shook off water in the muddy tunnel.
It does not know time, hasn’t heard of death,
Is submitted to me because I know I’ll die.

 

I remember everything. That wedding in Basel,
A touch to the strings of a viola and fruit
In silver bowls. As was the custom in Savoy,
An overturned cup for three pairs of lips,
And the wine spilled. The flames of the candles
Wavery and frail in a breeze from the Rhine.
Her fingers, bones shining through the skin,
Felt out the hooks and clasps of the silk
And the dress opened like a nutshell,
Fell from the turned graininess of the belly.
A chain for the neck rustled without epoch,
In pits where the arms of various creeds
Mingle with bird cries and the red hair of caesars.

Perhaps this is only my own love speaking
Beyond the seventh river. Grit of subjectivity,
Obsession, bar the way to it.
Until a window shutter, dogs in the cold garden,
The whistle of a train, an owl in the firs
Are spared the distortions of memory.
And the grass says: how it was I don’t know.

Splash of a beaver in the American night.
The memory grows larger than my life.
A tin plate, dropped on the irregular red bricks
Of a floor, rattles tinnily forever.
Belinda of the big foot, Julia, Thaïs,
The tufts of their sex shadowed by ribbon.

Peace to the princesses under the tamarisks.
Desert winds beat against their painted eyelids.
Before the body was wrapped in bandelettes,
Before wheat fell asleep in the tomb,
Before stone fell silent, and there was only pity.

Yesterday a snake crossed the road at dusk.
Crushed by a tire, it writhed on the asphalt.
We are both the snake and the wheel.
There are two dimensions. Here is the unattainable
Truth of being, here, at the edge of lasting
and not lasting. Where the parallel lines intersect,
Time lifted above time by time.

 

Before the butterfly and its color, he, numb,
Formless, feels his fear, he, unattainable.
For what is a butterfly without Julia and Thaïs?
And what is Julia without a butterfly’s down
In her eyes, her hair, the smooth grain of her belly?
The kingdom, you say. We do not belong to it,
And still, in the same instant, we belong.
For how long will a nonsensical Poland
Where poets write of their emotions as if
They had a contract of limited liability
Suffice? I want not poetry, but a new diction,
Because only it might allow us to express
A new tenderness and save us from a law
That is not our law, from necessity
Which is not ours, even if we take its name.

From broken armor, from eyes stricken
By the command of time and taken back
Into the jurisdiction of mold and fermentation,
We draw our hope. Yes, to gather in an image
The furriness of the beaver, the smell of rushes,
And the wrinkles of a hand holding a pitcher
From which wine trickles. Why cry out
That a sense of history destroys our substance
If it, precisely, is offered to our powers,
A muse of our gray-haired father, Herodotus,
As our arm and our instrument, though
It is not easy to use it, to strengthen it
So that, like a plumb with a pure gold center,
It will serve again to rescue human beings.

With such reflections I pushed a rowboat,
In the middle of the continent, through tangled stalks,
In my mind an image of the waves of two oceans
And the slow rocking of a guard-ship’s lantern.
Aware that at this moment I—and not only I—
Keep, as in a seed, the unnamed future.
And then a rhythmic appeal composed itself,
Alien to the moth with its whirring of silk:

O City, O Society, O Capital,
We have seen your steaming entrails.
You will no longer be what you have been.
Your songs no longer gratify our hearts.

Steel, cement, lime, law, ordinance,
We have worshipped you too long,
You were for us a goal and a defense,
Ours was your glory and your shame.

And where was the covenant broken?
Was it in the fires of war, the incandescent sky?
Or at twilight, as the towers fly past, when one looked
From the train across a desert of tracks

To a window out past the maneuvering locomotives
Where a girl examines her narrow, moody face
In a mirror and ties a ribbon to her hair
Pierced by the sparks of curling papers?

Those walls of yours are shadows of walls,
And your light disappeared forever.
Not the world’s monument anymore, an oeuvre of your own
Stands beneath the sun in an altered space.

From stucco and mirrors, glass and paintings,
Tearing aside curtains of silver and cotton,
Comes man, naked and mortal,
Ready for truth, for speech, for wings.

Lament, Republic! Fall to your knees!
The loudspeaker’s spell is discontinued.
Listen! You can hear the clocks ticking.
Your death approaches by his hand.

An oar over my shoulder, I walked from the woods.
A porcupine scolded from the fork of a tree,
A horned owl, not changed by the century,
Not changed by place or time, looked down.
Bubo maximus, from the work of Linnaeus.

America for me has the pelt of a raccoon,
Its eyes are a raccoon’s black binoculars.
A chipmunk flickers in a litter of dry bark
Where ivy and vines tangle in the red soil
At the roots of an arcade of tulip trees.
America’s wings are the color of a cardinal,
Its beak is half-open and a mockingbird trills
From a leafy bush in the sweat-bath of the air.
Its line is the wavy body of a water moccasin
Crossing a river with a grass-like motion,
A rattlesnake, a rubble of dots and speckles,
Coiling under the bloom of a yucca plant.

America is for me the illustrated version
Of childhood tales about the heart of tanglewood,
Told in the evening to the spinning wheel’s hum.
And a violin, shivvying up a square dance,
Plays the fiddles of Lithuania or Flanders.
My dancing partner’s name is Birute Swenson.
She married a Swede, but was born in Kaunas.
Then from the night window a moth flies in
As big as the joined palms of the hands,
With a hue like the transparency of emeralds.

Why not establish a home in the neon heat
Of Nature? Is it not enough, the labor of autumn,
Of winter and spring and withering summer?
You will hear not one word spoken of the court
of Sigismund Augustus on the banks of the Delaware River.
The Dismissal of the Greek Envoys is not needed.
Herodotus will repose on his shelf, uncut.
And the rose only, a sexual symbol,
Symbol of love and superterrestrial beauty,
Will open a chasm deeper than your knowledge.
About it we find a song in a dream:

Inside the rose
Are houses of gold,
black isobars, streams of cold.
Dawn touches her finger to the edge of the Alps
And evening streams down to the bays of the sea.

If anyone dies inside the rose,
They carry him down the purple-red road
In a procession of clocks all wrapped in folds.
They light up the petals of grottoes with torches.
They bury him there where color begins,
At the source of the sighing,
Inside the rose.

Let names of months mean only what they mean.
Let the Aurora’s cannons be heard in none
Of them, or the tread of young rebels marching.
We might, at best, keep some kind of souvenir,
Preserved like a fan in a garret. Why not
Sit down at a rough country table and compose
An ode in the old manner, as in the old times
Chasing a beetle with the nib of our pen?
 

 

https://www.poemhunter.com/i/ebooks/pdf/czeslaw_milosz_2013_12.pdf